Gezondheidsindicatoren "De Vlaming leeft gezonder in 2025"

In het strategisch plan “De Vlaming leeft gezonder in 2025” wordt gebruik gemaakt van zowel procesindicatoren als gezondheidsindicatoren om het gevoerde beleid met betrekking tot de beleidsthema’s tabak, alcohol, drugs, voeding, beweging en sedentair gedrag op te volgen.

Met de procesindicatoren worden de settinggerichte subdoelstellingen van het strategisch plan gemonitord: ze geven weer in welke mate er een kwaliteitsvol preventief gezondheidsbeleid wordt gevoerd in de respectievelijke setting. De procesindicatoren worden berekend met de gegevens van de vierjaarlijkse indicatorenbevraging van het Vlaams Instituut Gezond Leven. De tussentijdse evaluatie op basis van onder andere deze procesindicatoren vond plaats in 2022. De eindevaluatie is gepland in 2025, met het verstrijken van de gezondheidsdoelstelling ‘De Vlaming leeft gezonder in 2025’. Tenslotte werden daarnaast ook indicatoren voor goed bestuur vastgelegd (zie bijlagen strategisch plan).

Gezondheidsindicatoren zijn vooral een maat voor het effect (outcome) van het gevoerde beleid op vlak van leefstijl (gedragsindicatoren), gezondheidsrisico’s en gezondheid en hebben betrekking op een of (vaak) meerdere preventiethema’s.

Tussentijdse evaluatie in 2022

In 2022 werd het strategisch plan ‘De Vlaming leeft gezonder in 2025’ tussentijds geëvalueerd aan de hand van de beschikbare gegevens en indicatoren:

• de gezondheidssituatie op populatieniveau werd in kaart gebracht op basis van gezondheidsindicatoren uit bestaande registraties en onderzoeken;
• de voortgang van de verschillende procesindicatoren werd nagegaan;
• vijf concrete preventiemethodieken werden onder de loep genomen;
• er werden aanbevelingen geformuleerd rond goed bestuur.

Hiervoor werkte het Departement Zorg samen met o.a. relevante partnerorganisaties (Vlaams Instituut Gezond Leven, Eetexpert en het Vlaams Expertisecentrum voor Alcohol en andere Drugs).

Het is de bedoeling om op basis van deze vaststellingen het beleid bij te sturen waar nodig of nieuwe accenten te leggen.

Bij de interpretatie van de gezondheidsindicatoren moet je er rekening mee houden dat er een lang tijdsinterval verstrijkt voordat een beleidsmaatregel een meetbaar effect heeft op een indicator. Verschillende indicatoren worden tevens beïnvloed door andere externe factoren.

Binnen het strategisch plan “De Vlaming leeft gezonder in 2025” werden geen streefcijfers geformuleerd bij de gezondheidsindicatoren. Wel is het de bedoeling om de evolutie te monitoren en op zoveel mogelijk indicatoren verbetering te realiseren. Die monitoring gebeurt in functie van de beschikbaarheid van nieuwe cijfers. Om die cijfers overzichtelijk te kunnen raadplegen werd een interactief rapport ontwikkeld, raadpleegbaar onderaan deze pagina.

Die evolutie zullen we ook meten aan de hand van één gezondheidsindicator die de overkoepelende gezondheidsdoelstelling “de Vlaming leeft gezonder in 2025” omvat. Op basis van de nationale Gezondheidsenquête van Sciensano werd die overkoepelende gezondheidsindicator samengesteld en berekend. Deze bundeling van 5 indicatoren voor tabak, alcohol, gewicht, voeding en beweging laat toe om in één oogopslag de evolutie in gezondheid van de volwassen Vlaming op vlak bovengenoemde beleidsthema’s vast te stellen.

Betekenis gecombineerde leefstijlindicator

(Zie Score Vlaanderen Volwassenen)

• De minimumwaarde voor deze overkoepelde indicator is '0'. Het gaat hierbij om personen die voor geen enkele van de betrokken indicatoren ‘slecht’ scoort. Dit zijn personen die niet roken, niet meer dan tien eenheden alcohol per week drinken, geen overgewicht hebben, voldoende bewegen (in de vrije tijd) en minstens twee porties groenten per dag eten.
• De maximumwaarde is '5', en wordt gegeven aan die personen die voor alle indicatoren 'slecht' scoren. Dit zijn personen die roken, meer dan tien eenheden alcohol per week drinken, overgewicht hebben, onvoldoende bewegen (in de vrije tijd) en geen twee porties groenten en fruit per dag eten.
• We streven naar een zo groot mogelijk percentage van mensen die '0' scoren. Elk punt staat voor de aanwezigheid van een leefstijlgerelateerd gezondheidsrisico.