Gezondheidszorg in het hart van een sociaal huisvestingsproject
Wijkgezondheidscentrum Rabot ligt centraal in een sociaal wooncomplex en beslaat het volledige gelijkvloers van één van de gebouwen. Dit sociale wooncomplex ligt in een dicht bebouwde 19de -eeuwse woonwijk met een zeer diverse bevolking met een hoge kwetsbaarheid. Hier biedt het gezondheidscentrum toegankelijke en interdisciplinaire eerstelijnszorg aan voor alle inwoners van hun werkingsgebied en werkt het actief mee aan het gezondheidsbeleid van de hele buurt.
- Initiatiefnemer
- Wijkgezondheidscentrum Rabot vzw
- Voorziening
- Kostprijs
- 1.569,00 euro/m2
- Jaartal ingebruikname
- 2021
Bouwen met sociaal wonen
Dichtbij het voormalige wijkgezondheidscentrum startte in 2005 een lang traject voor de vervanging van de sociale hoogbouw, de Rabottorens, die dateren uit de jaren ‘70. Het Gemeentelijk Ruimtelijk Uitvoeringsplan uit 2015 voorziet op 2 plekken in het project ‘gemeenschapsvoorzieningen’. Voor het wijkgezondheidscentrum was dit een gedroomde opportuniteit om de gewenste groei te realiseren in een groter en nieuw gebouw en toch centraal gelokaliseerd te blijven in haar werkingsgebied.
Zo startte in 2013 de samenwerking rond het bouwproject met de sociale huisvestingsmaatschappij Woningent, vandaag Thuispunt Gent. Het wijkgezondheidscentrum zit op het gelijkvloers van één van de bouwblokken met daarboven sociale woningen. Toegangen en technische ruimten zijn allemaal apart voorzien, enkel de tellerlokalen zijn gemeenschappelijk.
Wijkgezondheidscentrum Rabot biedt een interdisciplinair zorgaanbod onder één dak en werkt actief mee aan het gezondheidsbeleid van de Rabotwijk.
Het wijkgezondheidscentrum als een klein dorp
Het gezondheidscentrum is opgevat als een klein dorp. De patiënten en bezoekers komen binnen in een ruime wachtzaal en het onthaal. Aan de linkerkant zijn er faciliteiten voor personeel en administratie en aan de rechterkant de voorzieningen voor patiënten. De brede gangen die voldoen aan de eisen voor rolstoeltoegankelijkheid, zijn als straten. Waar deze straten elkaar kruisen of bij elkaar komen, bieden kleine ‘pleintjes’ rustplekken of spontane ontmoetingsplaatsen.
Vormgeving die levenslust uitstraalt
De nieuwe woongebouwen hebben ingetogen gevels van grijze baksteen. Tegen deze discrete achtergrond kondigt het wijkgezondheidscentrum zich aan met felgele zonneschermen, waardoor ze een kleurrijk en vrolijk accent vormen in de straat.
Weg met het sombere beeld van artsen en medische problemen: dit is een plek waar we onze gezondheid en fysieke fitheid vieren.
In samenwerking met artsen en personeel werd het gezellige karakter van de oude locatie, een oud huiselijk ingerichte woning, op een eigentijdse manier geherinterpreteerd door de interieurontwerpers. Het interieur straalt levenslust uit door het gebruik van warme kleuren en rustgevende grijstinten in plaats van klinisch wit. Natuurlijk hout en materialen met structuur zijn bedoeld om de zintuigen te stimuleren.
Aandacht voor rust én veiligheid
Hoe rustgevend de ontworpen omgeving ook is, de mogelijkheid van conflicten bestaat altijd in de context van een medisch consult. Daarom stond de veiligheid van het personeel voorop tijdens de ontwerpfase. In de kabinetten zitten de zorgverstrekkers dicht bij de deur en elke zone binnen het centrum heeft minstens twee vluchtmogelijkheden. De administratieve vleugel en de personeelsfaciliteiten kunnen volledig worden gescheiden van de bezoekersruimte. Medewerkers hebben een aparte personeelstoegang, met fietsenstalling, refter, kleedkamers en privé sanitair.
Tekst is vrij gebaseerd op https://polo-platform.eu/interiordesign/rabot-community-health-centre.
Duurzaamheid
Net als het sociaal wooncomplex is het verwarmingssysteem van het wijkgezondheidscentrum aangesloten op een stadsverwarmingsnet. Dit net gebruikt de restwarmte van de elektriciteitscentrale van EDF Luminus nabij Gent en verdeelt naar vele klanten via een 22 km lang ondergronds leidingennetwerk. Dit zorgt voor een zeer duurzame stadsverwarming en een lagere investeringskost bij de bouw (geen verwarmingsinstallatie nodig en ook geen onderhoudskosten daaraan).
Het energieverbruik wordt teruggeschroefd d.m.v. het ventilatiesysteem met warmterecuperatie, zeer goede isolatie, zonwerend glas, centraal gestuurde zonnescreens en de ledverlichting die gestuurd wordt door afwezigheidsdetectie in de lokalen en aanwezigheidsdetectie in de sanitaire en technische lokalen. Alle toiletten worden gespoeld met regenwater. Ook in de interne werking is er aandacht voor duurzaamheid (energielabels toestellen, afvalbeperking en afvalscheiding, …).
Ervaring van de bouwheer
Een specifiek, uitgebreid en verfijnd bouwprogramma is ontstaan uit vele bezoeken aan en uitwisseling met andere wijkgezondheidscentra, het regelmatig bevragen en terugkoppelen naar het team (de gebruikers) en nauw overleg met de ontwerper. Zo ontstond een programma van eisen waar ruimtelijkheid en gebruiksvriendelijkheid centraal stonden.
Voor de bouwheer, in dit geval de coördinator van het wijkgezondheidscentrum, was het niet altijd evident om een tijdsintensief nieuwbouwproject erbij te nemen. En al zeker niet in een complexere samenwerking met een grotere, ervaren bouwheer. Omdat het bouwen een expertise is die je als coördinator niet hebt, werd ter extra ondersteuning een bouwbegeleider in dienst genomen. Deze komt uit de bouwwereld en kon met haar expertise de belangen van de kleine, tweede bouwheer mee behartigen. Fouten uit de eindafrekeningen halen, meetstaten nakijken, details op de werf controleren… zonder die kennis is dat veel moeilijker. Het maakte het wijkgezondheidscentrum ook sterker in haar onderhandelingspositie t.a.v. de sociale huisvestingsmaatschappij.
Als bouwbegeleider met ervaring in de bouwsector kon ik aan de zijde van de bouwheer zorgen voor een meerwaarde door naast kennis en advies, ondersteuning te bieden bij alle facetten van het bouwproces.
Wat kon beter? De bereikbaarheid voor minder mobiele patiënten (en voor leveranciers) is niet optimaal. Het blijft een moeilijke oefening om op een verkeersvrije site bereikbaarheid te realiseren voor hulpdiensten én voor patiënten die per auto moeten gebracht worden. Lopende gesprekken met de stedelijke diensten hebben tot nu toe nog geen oplossing gebracht.
Het kunstwerk: SOLOMONS KNOT
Vind hier meer informatie over Solomons Knot, het geïntegreerde kunstwerk van Wijkgezondheidscentrum RABOT.
