Meldingsplichtig

Westnijlkoorts

West-Nilevirusinfectie (of Westnijlkoorts) wordt veroorzaakt door het westnijlvirus. Dit virus komt voor bij vogels en wordt overgedragen naar de mens door muggen.

Vaccinatie: Geen vaccinatie beschikbaar
Basisvaccinatieschema: Geen onderdeel van het basisvaccinatieschema

Over Westnijlkoorts

Symptomen

Ongeveer 80% van de infecties bij de mens verloopt zonder klachten, 20% van de besmette personen krijgt griepachtige symptomen en minder dan 1% ontwikkelt ernstige neurologische problemen.

Verspreiding

Het Westnijlvirus wordt overgedragen door verschillende soorten muggen die voornamelijk voorkomen in Afrika, het Midden-Oosten, Azië en Noord-Amerika. Ze broeden in stilstaand water en zijn vooral actief tussen schemering en zonsopgang. Besmetting van de mug gebeurt wanneer volwassen vrouwelijke muggen zich voeden met besmet bloed. Als een besmette mug vervolgens een mens of een ander dier prikt, kan ze het virus via haar speeksel doorgeven. Vele diersoorten waaronder vogels, zoogdieren en mensen kunnen geïnfecteerd worden met WNV.

Eerste detectie van Westnijlvirus bij vogels in België (oktober 2025)

In België is voor het eerst het Westnijlvirus (WNV) aangetroffen bij drie wilde vogels. Deze vondst past in een bredere Europese trend, waarbij het virus al enkele jaren circuleert in buurlanden zoals Nederland, Frankrijk en Duitsland.

Omdat het einde van het muggenseizoen is, is het risico op besmetting voor mensen zeer laag. Het virus wordt verspreid door muggen, maar deze zijn nu nauwelijks actief.

De meeste besmettingen verlopen zonder klachten. Soms veroorzaken ze lichte griepverschijnselen (koorts, hoofdpijn, spierpijn). Ernstige ziekte, zoals een hersenontsteking, komt zelden voor.

De situatie wordt verder opgevolgd door het Departement Zorg.

Behandeling

Er bestaat geen specifieke behandeling tegen de ziekte veroorzaakt door het Westnijlvirus.

Preventietips

Er is momenteel geen vaccin beschikbaar.

Preventie gaat vooral over het vermijden van muggenbeten vooral tijdens zonsopgang, zonsondergang en de vroege avond:

Draag huidbedekkende kleding.
Verblijf in een muggenvrije kamer of gebruik een muskietennet
Smeer onbedekte huid in met een muggenmiddel dat diethyltoluamide (DEET) bevat.

Informatie voor zorgprofessionals

Westnijlvirus in vogels in België – eerste detectie

In het kader van het OH4Surveillance-project van Sciensano werd in oktober 2025 Westnijlvirus (WNV) voor het eerst aangetoond bij drie wilde vogels (kauwen/kraken) bemonsterd in augustus. Confirmatie gebeurde via PCR (CT-waarden ca. 28–32). Extra testen voor Usutuvirus, JEV en TBEV bleven negatief.

Deze observatie sluit aan bij de geleidelijke uitbreiding van WNV naar noordelijke regio’s; in buurlanden zoals Nederland, Frankrijk en Duitsland zijn reeds eerdere circulaties vastgesteld.

Aanbevelingen

Neem WNV op in de differentiaaldiagnose tijdens het actieve muggenseizoen (april tot oktober).
Bij vermoeden: sluit eerst de meest voorkomende oorzaken uit en vraag dan WNV diagnostiek aan.

Samenvatting

Verwekker: westnijlvirus
Incubatieperiode: 2-14 dagen, meestal 2-6 dagen
Besmettingsweg: Vrijwel altijd door een beet van een volwassen vrouwelijke geïnfecteerde mug
Besmettelijke periode: De viremie bij mensen is laag en kort. De mens is een zogenaamde ‘dead end host’ en transmissie tussen mensen door muggen vindt niet plaats. Hoe lang het virus in het kader van bloedtransfusies van mens op mens overdraagbaar is, is onbekend
Symptomen: Asymptomatisch, soms griepachtig ziektebeeld en in 1% neurologische verschijnselen zoals (meningo-)encefalitis, meningitis of myelitis
Waarom melden: maatregelen nemen bij autochtone gevallen

Richtlijnen

Richtlijn West-nilevirusinfectiepdf bestand345.8kb
Korte richtlijn West-nileviruspdf bestand354.6kb

Criteria

Klinische criteria	Patiënt met: koorts OF ten minste één van volgende: encefalitis OF meningitis
Criteria voor laboratoriumconfirmatie	Waarschijnlijk laboratoriumcriterium WNV specifieke antistoffen in serum (laboratoriumresultaten moeten geïnterpreteerd worden volgens de flavivirus vaccinatiestatus) Laboratoriumconfirmatie Ten minste één van volgende: isolatie van WNV uit bloed of cerebrospinaal vocht detectie van WNV via PCR in bloed of cerebrospinaal vocht WNV specifieke antistoffen (IgM) in cerebrospinaal vocht hoge titer WNV IgM EN detectie van WNV IgG EN confirmatie door neutralisatie

Klinische criteria

Patiënt met:

koorts

ten minste één van volgende:

encefalitis

meningitis

Criteria voor laboratoriumconfirmatie

Waarschijnlijk laboratoriumcriterium

WNV specifieke antistoffen in serum
(laboratoriumresultaten moeten geïnterpreteerd worden volgens de flavivirus vaccinatiestatus)

Laboratoriumconfirmatie

Ten minste één van volgende:

isolatie van WNV uit bloed of cerebrospinaal vocht
detectie van WNV via PCR in bloed of cerebrospinaal vocht
WNV specifieke antistoffen (IgM) in cerebrospinaal vocht
hoge titer WNV IgM EN detectie van WNV IgG EN confirmatie door neutralisatie

Gevalsdefinitie

Waarschijnlijk	patiënt met klinische criteria EN waarschijnlijk laboratoriumcriterium na exclusie besmetting buiten Europa
Bevestigd	patiënt met klinische criteria EN laboratoriumconfirmatie na exclusie besmetting buiten Europa