Inspectie in diensten voor pleegzorg

Diensten voor pleegzorg organiseren de plaatsing van jongeren en pleeggasten in pleeggezinnen. De diensten screenen kandidaat-pleegzorgers, matchen pleegzorgers aan pleegkinderen of pleeggasten en begeleiden pleeggezinnen bij hun opdracht. Pleegzorgers vangen in hun gezin kinderen of volwassenen op die niet in het eigen gezin of zelfstandig kunnen wonen.

Er zijn verschillende vormen (modules) van pleegzorg:

• Ondersteunende pleegzorg, waarbij pleegzorgers opvang op verschillende momenten (zoals weekends of vakantie) aanbieden, maar niet continu
• Crisispleegzorg, die vanuit een acute nood onmiddellijk voltijdse tijdelijke opvang biedt
• Kortdurende (perspectiefzoekende) pleegzorg, die voor een afgebakende periode opvang biedt, terwijl er naar een langdurige perspectief wordt gezocht
• Perspectiefbiedende pleegzorg, waarbij het pleeggezin langdurige opvang biedt

Zorginspectie gaat na of de kwaliteit van de zorg bij de diensten voor pleegzorg overeenkomt met wat de wetgeving en geformaliseerde afspraken voorschrijven. U vindt er meer informatie over op de website van Opgroeien.

Zorginspectie is verantwoordelijk voor:

• De inspectie van de diensten voor pleegzorg bij een aanpassing van de vergunning
• Opvolgingsinspecties, waarbij Zorginspectie de algemene werking of specifieke aspecten nakijkt
• Thematische inspecties, waarbij we gericht inspecteren, bijvoorbeeld inspecties over de implementatie van het decreet rechtspositie minderjarigen

Zorginspectie voert ook inspecties uit om klachten te onderzoeken.

Bij haar inspecties bij de diensten voor pleegzorg hanteert Zorginspectie verschillende methodieken zoals:

• inzage in documenten
• bevraging van medewerkers en/of verantwoordelijken

Dossierinzage vormt een essentieel deel van de inspectiemethodiek, omdat we heel wat onderwerpen alleen op die manier kunnen objectiveren. Uit respect voor de bescherming van de privacy van de zorggebruiker engageert Zorginspectie zich uitdrukkelijk om zorgvuldig om te gaan met het controleren van gegevens in dossiers van zorggebruikers.

Meer algemene informatie over inspecteren vindt u op de pagina van Zorginspectie.

Inspectie met focus op de inhoudelijke werking

Praktijkinspecties 2017-2019

Vanaf december 2017 voerden we inspecties uit in alle teams van de diensten voor pleegzorg, om een beter zicht te krijgen op de kwaliteit van de hulp- en dienstverlening aan de gebruiker, onafhankelijk van de doelgroep of de regio. Die inspecties werden voortgezet in 2018 en 2019. Zorginspectie informeerde de diensten voor pleegzorg via mail over de inspecties en bezorgde hen een modelverslag.

Thematische inspectie

Tijdens een thematische inspectie inspecteren we een specifiek thema, ofwel binnen een welbepaalde sector ofwel sectoroverschrijdend. De keuze van de thema’s is gebaseerd op specifieke risico’s voor de doelgroep, maatschappelijke relevantie… Hieronder vindt u een overzicht van de thematische inspecties in de diensten voor pleegzorg. 

Nulmeting klachtrecht

In januari 2024 startte Zorginspectie met inspecties rond het thema klachtrecht in verschillende voorzieningen voor jeugdhulp. Het klachtrecht geeft de zorggebruikers een belangrijk instrument in handen om hun rechten te beschermen en draagt bij aan het versterken van hun positie. Een goede klachtenbehandeling geeft aan de voorziening een opportuniteit om haar kwaliteit te verbeteren.
De inspecties zijn een nulmeting om de huidige praktijk van klachtenbehandeling in de jeugdhulp in kaart te brengen. Op die manier hopen we de goede praktijken en de groeikansen van de sector in beeld te krijgen.

Zorginspectie ontwikkelde in afstemming met Opgroeien en met input van de koepels en gebruikersverenigingen een toetsingskader met 3 verwachtingen:

• Bekendmaking en laagdrempeligheid van het klachtenbeleid
• Uniformiteit, continuïteit, neutraliteit en klantvriendelijkheid in de klachtenbehandeling
• Klachtenregistratie, cyclische evaluatie en remediëring

Klachtinspecties

Klachten over diensten voor pleegzorg kunnen worden gemeld bij Opgroeipunt. Als het aangewezen is, kan Zorginspectie een inspectie ter plaatse uitvoeren.

Het inspectieverslag van de diensten voor pleegzorg bevat de vaststellingen van de inspecteur. Het verslag heeft volgende doelen:

• Vaststellingen schriftelijk weergeven
  Het verslag beschrijft de vaststellingen van de inspecteur. Bijvoorbeeld: voldoet de voorziening aan de geïnspecteerde regelgeving?
• De voorziening informeren 
  Het inspectieverslag informeert de voorziening en de inrichtende macht schriftelijk over de vaststellingen van Zorginspectie.
• Rapporteren aan de inhoudelijk bevoegde entiteit: Opgroeien
• Burgers informeren 
  Iedere burger kan een definitief inspectieverslag opvragen via het invulformulier op de website van Zorginspectie of door een schriftelijke vraag te richten aan Zorginspectie, Koning Albert II-laan 15, bus 497, 1210 Brussel.
•  Knelpunten signaleren
  Inspecties leggen tekortkomingen, leemten en/of gebreken in regelgeving bloot. Door die te signaleren kan Opgroeien verbeteracties ondernemen.

Zorginspectie moedigt de voorzieningen aan om open te communiceren over haar vaststellingen. Voor alle vragen over de inspecties kunt u contact opnemen met contact.zorginspectie@vlaanderen.be 

Na een inspectiebezoek ontvangen de geïnspecteerde voorziening en de inrichtende macht het ontwerpverslag met de vaststellingen van de inspectie.

• Reactiemogelijkheid 
  De voorziening krijgt 14 kalenderdagen de tijd om schriftelijk te reageren. Het inspectieverslag wordt pas definitief nadat de geïnspecteerde de kans heeft gehad om te reageren op eventuele onjuistheden in het verslag. Denk aan feitelijke vergissingen, onduidelijk omschreven vaststellingen of foutieve contactgegevens.
• Beslissing door de inspecteur 
  De inspecteur beoordeelt de reactie en beslist of het ontwerpverslag al dan niet wordt aangepast. Als er geen reactie wordt ingediend of als de reactie niet tot wijzigingen leidt, wordt het ontwerpverslag automatisch het definitieve verslag.
• De bevoegde entiteit informeren 
  Na elke inspectie deelt Zorginspectie haar vaststellingen en eventuele reacties met de bevoegde entiteit Opgroeien. Die entiteit volgt de vaststellingen uit het inspectieverslag op en beslist of er gevolgen zijn voor de verdere erkenning, vergunning of toekenning van subsidies. Het feit dat de inspectie en handhaving gescheiden zijn, noemen we functiescheiding.

• Ondersteuning van het beleid 
  Zorginspectie rapporteert niet alleen over individuele voorzieningen, maar neemt ook de taak op zich om, op basis van de inspectievaststellingen, een beeld te schetsen van een sector of een bepaalde problematiek.
• Informatie voor de burger 
  Zorginspectie wil de burger informeren over haar vaststellingen bij inspecties in Vlaamse zorgvoorzieningen. Op die manier levert Zorginspectie een bijdrage aan transparantie over de kwaliteit van de zorg in die voorzieningen.

In het overzichtsrapport vindt u de resultaten van de praktijkinspecties 2018-2019.