Transcriptie infografiek jonge mantelzorgers
Hoeveel jonge mantelzorgers zijn er?
Jonge mantelzorgers.
Ruime definitie: Kinderen die opgroeien bij een gezinslid met een langdurige ziekte of beperking
Het gaat om 21% van de Vlaamse jongeren tussen 11 en 18 jaar of 119.000 jongeren. Een vergelijkbare studie In Nederland toont aan dat 19% van de scholieren tussen 12 en 16 jaar bij een langdurig ziek gezinslid woont.
Enge definitie: ... en die thuis meer dan gebruikelijk taken en verantwoordelijkheden opnemen.
Het aantal jonge mantelzorgers dat thuis minstens vier uur per week helpt, bedraagt 5%. In de leeftijdsgroep van 11 tot 18 jaar gaat het in Vlaanderen om 27.253 jongeren.
Waarom helpen jonge mantelzorgers?
....'Ik vond dat normaal dat je je opa gaat helpen, dat je hem gaat steunen waar nodig. Het is niet iets ‘wauw’ dat ik heb gedaan'....
...'Omdat zij ook altijd voor mij heeft gezorgd.'...
....'Ik zag mijn broer wegzakken en wegzakken en dat deed wel iets met mij. En ja dan probeer je hem te helpen, uiteindelijk, want je wilt niet dat hij ongelukkig wordt.'...
....'Het maakt me gelukkig dat ik ook voor mijn zus kan zorgen en ik wil dat ook doen. Dat is een deel van de familie, dat is niet anders, ik ben het ook niet anders gewoon en het is altijd zo geweest.”
% jonge mantelzorgers dat (meestal) waar antwoordt op onderstaande uitspraken over de redenen/motieven.
| 72% | ik vind dat het zo hoort |
| 68% | ik vind het vanzelfsprekend om te helpen |
| 66% | ik zie de persoon met een ziekte of handicap graag |
| 20% | er zijn geen andere familieleden om te helpen |
| 13% | er is onvoldoende professionele hulp |
Welke gevolgen ervaren jonge mantelzorgers?
De mate waarin jonge mantelzorgers uitspraken over gevolgen 'waar' vinden.
‘Door de ziekte of handicap van de persoon met wie ik samenwoon …’
| (meestal) waar | soms waar, soms niet waar | (meestal) niet waar | |
| maak ik me zorgen over de persoon met een ziekte of handicap | 54,3% | 27,3% | 18,4% |
| breng ik vaak tijd door bij de persoon met een ziekte of handicap | 45,8% | 23,9% | 30,4% |
| voel ik mij soms schuldig omdat ik niet genoeg doe om te helpen | 37,4% | 26,2% | 36,4% |
| is er thuis minder aandacht voor uitstapjes en ontspanning | 32,8% | 25,6% | 41,6% |
| ben ik soms bezorgd dat mijn gezin niet bij elkaar kan blijven | 25,3% | 20,1% | 54,6% |
Hoe gaat het met het welzijn en de gezondheid van jonge mantelzorgers?
Vergelijking welzijn en gezondheid
| Jonge mantelzorgers | Jonge niet-mantelzorgers | |
| Hoge kwaliteit van leven | 86,3% | 92,9% |
| Hoge levenstevredenheid | 88,3% | 94,0% |
| Goede tot uitstekende gezondheid | 73,1% | 84,6% |
| Twee of meer gezondheidsklachten meermaals per week | 41,9% | 29,1% |
| Redelijk vaak tot altijd onvoldoende slaap | 37,3% | 29,9% |
| Regelmatig zelfdodingsgedachten | 26,4% | 15,4% |
| Regelmatig zelfbeschadiging of zelfdodingspoging | 14,5% | 6,1% |
| Gemiddelde maturiteitsscore | 8,0% | 7,4% |
| Zorgen maken over thuissituatie | 29,9% | 16,8% |
Jonge mantelzorgers:
- rapporteren minder vaak een hoge levenskwaliteit
- rapporteren veel vaker regelmatiger zelfdodingsgedachten of een zelfdodingspoging
- maken zich meer zorgen over de thuissituatie
De sociaaleconomische status van jonge mantelzorgers?
Vergelijking gemiddelde kans voor vier indicatoren van onderwijs kansarmoede.
| Jonge mantelzorgers | Jonge niet-mantelzorgers | |
| Moeder is laagopgeleid | 25% | 16% |
| Ontvangen schooltoelage | 33% | 20% |
| Thuistaal anders dan Nederlands | 14% | 11% |
| Buurt met schoolse vertraging | 24% | 19% |
Jonge mantelzorgers hebben een hogere kans op onderwijs kansarmoede.
De schoolprestaties van jonge mantelzorgers?
Vergelijking van de schoolprestaties voor wiskunde en Nederlands begrijpend lezen in het vierde en vijfde secundair onderwijs
| Jonge mantelzorgers | Jonge niet-mantelzorgers | |
| Wiskunde vierde jaar | 107,74 | 112,28 |
| Wiskunde vijfde jaar | 106,04 | 110,89 |
| Nederlands B.L. vierde jaar | 108,90 | 112,93 |
Jonge mantelzorgers hebben een lager gemiddeld vaardigheidsniveau in wiskunde en Nederlands begrijpend lezen.
Welke hulp en steun ervaren jonge mantelzorgers?
...'Er is één iemand die dat echt weet en dat was dan mijn beste vriendin. Omdat die twee jaar blijven zitten is. En ik weet dat zij thuis ook wel een en ander heeft meegemaakt. Dus, we begrepen elkaar. Ik heb soms schrik van, iemand die een onbezorgde jeugd heeft gehad, gaat dat misschien niet begrijpen. En daar zit het vooral. En ja, ik loop daar niet te koop mee natuurlijk'...
....'We hebben bijvoorbeeld een hele goede leerlingbegeleider die ons daarin steunt, wat wel veel doet. Stel nu dat ik een taak niet zou kunnen maken daardoor, dan houden ze daar uiteraard ook rekening mee. Maar op een zekere manier wilt ge het ook allemaal zo goed mogelijk doen'...
% jonge mantelzorgers dat (meestal) waar antwoordt op onderstaande uitspraken over het voor zichzelf gebruik maken van hulp en steun.
| 53% | ik kon met iemand praten |
| 40% | ik kreeg begrip van vrienden |
| 19% | ik kreeg informatie waar ondersteuning te vinden |
| 18% | ik had contact met lotgenoten |
| 9% | leerkrachten hielden rekening met de thuissituatie |
Ankerpunten voor een sterk jong mantelzorgbeleid
... 'Ik denk dat mijn zus het ook moeilijk vindt om hulp te vragen. En dat is inderdaad elke keer wel een grote stap, om dat te doen. Die wel wat inspanning vraagt. Ja, ge legt dan wel weer heel uw verhaal daar.' ...
.... 'Moesten meer mensen weten wat dat wil zeggen, een jonge mantelzorger, dan denk ik dat meer mensen daar ook respect voor gaan tonen.' ...
- Zichtbaarheid
- Bespreekbaarheid
- Vertrouwen
- Verbinding
- Veerkracht
Resultaten uit:
- Bronselaer, J., Pickery, J. Vandezande, V., Dierckens, M., Delaruelle, K. & Demeyer, B. (2021) Je bent jong en … je zorgt, Aantal, profiel, taakopname, welzijn en gezondheid van jonge mantelzorgers becijferd, Brussel, Departement Welzijn, Volksgezondheid en Gezin.
- Dockx, J. & Denies, K. (2020) Mantelzorgers in het Vlaams secundair onderwijs, Technische detailrapportering van onderzoek in het kader van het LiSO-project, Leuven, KU Leuven.
- Vandezande, V., Demeyer, B., Denies, K. & Bronselaer, J. (2021) De (on)zichtbare leefwereld van jonge mantelzorgers, Kwantitatief en kwalitatief onderzoek bij jonge mantelzorgers, hun ouders en schoolprofessionals vanuit het LiSO-onderzoek, Brussel, Departement Welzijn, Volksgezondheid en Gezin.