Inspectie in woonzorgcentra

Een woonzorgcentrum biedt permanente opvang en verzorging aan 65-plussers die niet meer thuis kunnen wonen. Een woonzorgcentrum biedt een permanente verblijfplaats aan, maar ook huishoudelijke hulp, hulp bij dagelijkse taken, (lichaams)verzorging en verpleging.

Zorginspectie gaat na of de kwaliteit van de zorg overeenkomt met wat de wetgeving en geformaliseerde afspraken voorschrijven. Meer informatie over inspecteren vindt u op de pagina van Zorginspectie.

Zorginspectie is niet bevoegd om (de kwaliteit van) het individuele medische en therapeutische handelen te beoordelen. De focus van Zorginspectie ligt op de organisatie van de zorg en de maatregelen die de voorziening en haar medewerkers nemen om de kwaliteit van de zorg en de veiligheid van de zorggebruikers zo goed mogelijk te garanderen.

De inspecties vinden plaats in het woonzorgcentrum. Zorginspectie wil kunnen vaststellen hoe de dagelijkse werking in een woonzorgcentrum verloopt. De inspecties worden daarom in principe niet aangekondigd. De meeste inspecties vinden plaats overdag, op weekdagen, maar ze kunnen soms ook op minder gebruikelijke momenten zoals ’s avonds, ’s nachts of tijdens het weekend plaatsvinden.

De inspecteur gebruikt een gestructureerd en intern afgestemd inspectie-instrument, onderverdeeld in verschillende modules. Niet alle modules komen tijdens elk inspectiebezoek aan bod. Het doel van het inspectiebezoek (zie verder: soorten inspecties), de interne afspraken daarover en wat er zich tijdens het inspectiebezoek aandient, bepalen de keuze van de bevraagde modules.

Afhankelijk van de bevraagde modules baseert de inspecteur zich voor zijn vaststellingen op verschillende bronnen zoals:

• observaties
• inzage in documenten 
• gesprekken met zorggebruikers en/of familieleden
• gesprekken met medewerkers en/of verantwoordelijken

Toezicht bij een nieuw woonzorgcentrum

Bij de ingebruikname van een nieuw woonzorgcentrum moeten heel wat processen opgestart worden. We denken bijvoorbeeld aan een stabiele personeelsploeg opbouwen met deskundige medewerkers, bewonersdossiers uitwerken, communicatielijnen bepalen, de zorg en de animatie vlot laten verlopen... Zorginspectie wil dat opstartproces van dichtbij opvolgen, zodat problemen en zaken die bijgestuurd moeten worden, tijdig gesignaleerd worden. Daartoe wordt er gedurende de eerste 3 jaar na de opening minstens 1 inspectiebezoek per jaar georganiseerd.

Algemene opvolging

Zorginspectie streeft ernaar om elk erkend woonzorgcentrum om de 4 jaar te inspecteren. Met dat toezicht wil Zorginspectie een continue aanwezigheid in de sector realiseren om zicht te blijven houden op de kwaliteit van de zorg en de werking binnen de woonzorgcentra. Tijdens de algemene opvolging worden minstens de basismodules van het instrument geïnspecteerd. Daarnaast kunnen andere aspecten aan bod komen. Dat wordt onder meer bepaald door de vaststellingen bij vorige inspectiebezoeken of door wat zich aandient tijdens het inspectiebezoek zelf.

Opvolging risico’s en inbreuken

In de periode tussen 2 algemene inspecties kunnen inspecties van risico’s en inbreuken worden gepland. Tijdens die inspecties gaan we na in welke mate eerder vastgestelde inbreuken werden geremedieerd. De termijn waarbinnen de opvolging plaatsvindt, is afhankelijk van de aard van de vastgestelde risico’s en inbreuken.

Wijziging modaliteiten van de erkenning

Als de modaliteiten van de erkenning wijzigen, kunnen er specifieke inspectiebezoeken plaatsvinden: bij uitbreiding van de erkende capaciteit, realisatie van een vervangingsnieuwbouw, wijziging van locatie, overname…

Thematische inspecties

Tijdens een thematische inspectie worden bepaalde thema’s gericht geïnspecteerd. De keuze van de thema’s is gebaseerd op specifieke risico’s voor de doelgroep, maatschappelijke relevantie…

Klachtinspecties

Klachten over woonzorgcentra worden gemeld bij de Woonzorglijn. Naar aanleiding van een klacht over een woonzorgcentrum kan Zorginspectie een inspectie uitvoeren.

Inspecties van ernstige gebeurtenissen

Wanneer Zorginspectie en/of de afdeling Woonzorg van het Departement Zorg meldingen ontvangen over een ernstige gebeurtenis binnen een voorziening, wordt in onderling overleg afgewogen of een onderzoek door Zorginspectie nodig is. Een ernstige gebeurtenis kan persoonsgerelateerd (bijvoorbeeld een vermiste bewoner, grensoverschrijdend gedrag) of niet-persoonsgerelateerd zijn (bijvoorbeeld brand).

Opvolging handhavingsmaatregelen

De afdeling Woonzorg van het Departement Zorg staat in voor de handhaving van woonzorgcentra en kan maatregelen uitvaardigen (bijvoorbeeld een concrete beschermende maatregel, de erkenning schorsen/intrekken). Zorginspectie volgt ter plaatse op of het woonzorgcentrum de opgelegde maatregel volgt.

Het inspectieverslag van een woonzorgcentrum bevat de vaststellingen van het inspectiebezoek. Het verslag heeft volgende doelen:

• Vaststellingen schriftelijk weergeven 
  Het verslag beschrijft de vaststellingen van de inspecteur. Bijvoorbeeld: voldoet de voorziening aan de geïnspecteerde regelgeving?
• De voorziening informeren
  Het inspectieverslag informeert de voorziening en de inrichtende macht schriftelijk over de vaststellingen van Zorginspectie.
• Rapporteren aan de afdeling Woonzorg van het Departement Zorg
• Burgers informeren
  Alle definitieve verslagen van inspecties in woonzorgcentra die plaatsvonden na 30 september 2021 zijn openbaar. Die definitieve inspectieverslagen worden gepubliceerd via de CoBRHA Viewer. Verslagen van inspecties naar aanleiding van een klacht of ernstige gebeurtenis maken we niet actief openbaar, omdat die vaak privacygevoelige informatie bevatten. Die verslagen kunt u opvragen via het invulformulier op de website van Zorginspectie of door een schriftelijke vraag te richten aan Zorginspectie, Koning Albert II-laan 15, bus 497, 1210 Brussel. Zorginspectie bezorgt de verslagen na een screening op privacygevoelige informatie.
• Knelpunten signaleren 
  Inspecties leggen tekortkomingen, leemten en/of gebreken in de regelgeving bloot. Door die te signaleren kan de afdeling Woonzorg van het Departement Zorg verbeteracties ondernemen.

Zorginspectie moedigt de voorziening aan om open te communiceren over haar vaststellingen.
Voor alle vragen over de inspecties kunt u contact opnemen met contact.zorginspectie@vlaanderen.be 

We publiceren ook het verslagsjabloondoc bestand160.4kb dat gebruikt wordt bij de inspecties in de WZC.

Het woonzorgcentrum en – wanneer van toepassing – de klachtindiener krijgen de mogelijkheid om te reageren op onjuistheden in het ontwerpverslag. Op basis van de reactie kan het ontwerpverslag aangepast worden. Op dat moment wordt het ontwerpverslag een definitief verslag. Zorginspectie bezorgt het definitieve verslag aan de voorziening, aan de afdeling Woonzorg van het Departement Zorg en – wanneer van toepassing – de klachtindiener. De afdeling Woonzorg van het Departement Zorg volgt de vaststellingen uit het inspectieverslag op en beslist of er gevolgen zijn voor de verdere erkenning, vergunning of toekenning van subsidies. Voorzieningen die gedurende langere tijd ernstige inbreuken vertonen, worden soms onder verhoogd toezicht geplaatst.

• Ondersteuning van het beleid 
  Zorginspectie rapporteert niet alleen over individuele voorzieningen, maar neemt ook de taak op zich om, op basis van de inspectievaststellingen, een beeld te schetsen van een sector of een bepaalde problematiek.
• Informatie voor de burger 
  Zorginspectie wil de burger informeren over haar vaststellingen bij inspecties in Vlaamse zorgvoorzieningen. Op die manier levert Zorginspectie een bijdrage aan transparantie over de kwaliteit van de zorg in die voorzieningen.