Vrijheidsbeperkende maatregelen

Vrijheidsbeperking is een controversieel thema. Vrijheidsbeperkende maatregelen (VBM) zijn maatregelen die de keuzevrijheid, de bewegingsvrijheid en het contact met de buitenwereld van de zorggebruiker beperken. Als iemands vrijheid beperkt wordt, kan dat een diepgaande impact hebben op de kwaliteit van leven van die persoon, zeker als het gaat om zeer ingrijpende maatregelen als afzondering of fixatie. In bepaalde situaties brengen vrijheidsbeperkende maatregelen ook risico's met zich mee voor de zorgverleners die ze toepassen, met mogelijke gevolgen voor hun welzijn.

Sinds de bijzondere inspectierondes in de zorg voor kinderen en jongeren in 2016 werkt de Vlaamse overheid aan bindende wetgeving en wenselijke richtlijnen om de sector te ondersteunen in het beleid rond preventie van vrijheidsbeperking.

De voorbije jaren zijn er in meerdere sectoren heel wat (beleids)initiatieven ontwikkeld rond de preventie en de toepassing van vrijheidsbeperkende maatregelen. Het is daarbij cruciaal om te streven naar een gezamenlijk, sector overschrijdend beleid. Elke sector kan dat beleid vervolgens op maat aanpassen aan de behoeften van zorggebruikers.

De uitgangspunten van dat beleid zijn helder: we leggen de nadruk op:

• preventie door effectieve communicatie met de zorggebruiker;
• betrokkenheid;
• het waarborgen van kinderrechten, patiëntenrechten en de rechten van zorggebruikers;
• het creëren van een positief leefklimaat.

Het gebruik van vrijheidsbeperkende maatregelen moet altijd veilig en met respect voor de menselijke waardigheid te gebeuren.