Blauwalgen

Blauwalgen zijn, in tegenstelling tot wat hun naam doet vermoeden, geen algen maar bacteriën. Hun wetenschappelijke naam is cyanobacteriën. 

Blauwalgen komen voor in zoet en zout water. Ze groeien bij warm weer, in voedselrijk water en vooral waar er weinig stroming is. Tijdens de bloei kunnen blauwalgen giftige stoffen produceren, zoals lever- en zenuwgif. Als blauwalgen na een waterbloei massaal afsterven, komen die gifstoffen vrij in het water. Dat leidt tot ernstige milieu- en gezondheidsrisico’s. 

Op kwaliteitzwemwater.be volgt u voor alle zwem- en watersportlocaties in Vlaanderen de waterkwaliteit op. Zitten er te veel blauwalgen in het water? Dan raadt het Departement Zorg aan er niet te zwemmen, te duiken, te windsurfen en te waterskiën. Ook andere activiteiten op het water zoals kajakken, roeien en, bootvissen raden we af. Activiteiten aan de oever of op de steiger kunnen wel doorgaan.  

De stoffen die vrijkomen uit blauwalgen zijn heel giftig voor mens en dier. De concentraties gif in het water lopen hoog op als de blauwalgen afsterven. Het gif komt in het lichaam via huidcontact, door water in te slikken en door heel kleine waterdruppels in te ademen. De gifstoffen veroorzaken: 
•    oog-, oor- en huidirritatie 
•    hoofdpijn 
•    misselijkheid 
•    maagkrampen 
•    braken en diarree

Bij grote blootstelling is acute vergiftiging mogelijk, die leidt tot een ernstig letsel aan de lever, de nieren of het zenuwstelsel.

De bloei van blauwalgen wordt in de hand gewerkt door: 
•    een (te) hoog gehalte aan voedingsstoffen in het water 
•    een hoge watertemperatuur 
•    gebrek aan stroming en ander waterleven 
•    waterschaarste en klimaatopwarming. Blauwalgenbloei geeft aan dat het water van minder goede kwaliteit is

Blauwalgenbloei is vrij makkelijk te herkennen. De blauwalgen drijven op het water of zitten als slierten of vlokken in het water. Ze vormen een (blauw)groene tot roodbruine olie- of verfachtige laag die op het wateroppervlak drijft of net eronder zweeft. In de loop van de dag neemt de verkleuring van het water zichtbaar toe. Dat heet waterbloei. 

Zelf een bloei herkennen? Schep met een bokaal water uit de vijver. Schud met de bokaal en hou er een wit blad achter. Als vlokjes algen naar het oppervlak stijgen, zijn het blauwalgen. Vermijd contact met de huid en was uw handen grondig met zeep.

Ziet u een blauwalgbloei tijdens het zwemmen, neem dan de volgende stappen in acht:
•    Vermijd elk contact met de blauwalgenbloei
•    Stop onmiddellijk alle wateractiviteiten
•    Douch zo vlug mogelijk bij elk contact met blauwalgen
•    Raadpleeg uw huisarts bij misselijkheid; hoofdpijn, diarree of huiduitslag. Vermeld dat je met blauwalgen in contact bent geweest.
•    Meld de bloei aan de uitbater van de waterrecreatie en de gemeentelijke milieudienst
•    Hou waar mogelijk de wind in de rug