Antrax (miltvuur)
Antrax is een zoönose veroorzaakt door de aerobe sporenvormende bacterie Bacillus anthracis. De ziekte komt vooral voor bij schapen, geiten, rundvee, paarden en varkens. Bij de mens is antrax een ernstige infectieziekte met verschillende klinische vormen: cutane (huid) , respiratoire (long) en gastro-intestinale (buikholte/keel) antrax. Al deze vormen kunnen gecompliceerd worden door een sepsis. De aandacht voor deze infectieziekte nam echter aan het begin van deze eeuw toe naar aanleiding van bioterroristische aanslagen in de Verenigde Staten.
- Vaccinatie
- Geen vaccinatie beschikbaar
- Basisvaccinatieschema
- Geen onderdeel van het basisvaccinatieschema
Over Antrax
Symptomen
Bij mensen komen drie vormen van miltvuur voor: de longvorm, de huidvorm en de systemische vorm.
- De huidvorm
Besmetting vindt plaats via de beschadigde huid (schaafwondjes, insectenbeten). De meest frequente lokalisaties zijn de handen, nek en gezicht. Een pijnloos, jeukend papeltje ontstaat, dat snel overgaat in een blaartje en daarna in een zweer bedekt met een zwarte korst . Er omheen ontstaat vaak een ring van blaasjes en een uitgebreide zwelling. De zwelling kan enkele weken blijven bestaan. Lymfklierzwelling is vaak een bijkomend verschijnsel. Nadat de korst is losgelaten, twee tot zes weken later, blijft er een permanent litteken achter.) De huidzweer kan gepaard gaan met verschijnselen als hoofdpijn, lichte koorts en malaise.
- De longvorm
Deze vorm ontstaat door inademing van de sporen. Eerst ontstaat een ‘gewone verkoudheid’, maar na 2 tot 4 dagen treedt kortademigheid op. Dit gaat gepaard met hoge koorts en het opgeven van bloed. Zelfs bij behandeling met antibiotica overlijden de meeste patiënten binnen 24 uur.
- De darmvorm
Deze vorm ontstaat na het eten van besmet voedsel met de antraxbacterie, die twee verschillende beelden heeft: de zogenaamde buikholte vorm en de mond/keel vorm.
In het eerste geval ontstaan misselijkheid en koorts, die overgaan in bloederige diarree en heftige buikpijnen.
In het tweede geval ontstaat ook koorts, maar nu gaat het gepaard met moeilijk slikken, lymfklierzwelling in de nek en bloedvergiftiging.
Verspreiding en besmetting dengue
De bodem vormt het natuurlijk reservoir voor antraxbacterie. Antrax is voornamelijk een ziekte van herbivoren die tijdens het grazen besmet kunnen geraken met de bacterie. De sporen van de bacterie kunnen zich ook in de vacht bevinden. De ziekte komt vooral voor bij dieren ( Schapen, geiten, rundvee, paarden en varkens). De mens kan besmet raken via direct huidcontact met dieren die aan de ziekte lijden of eraan gestorven zijn. Door het eten van onvoldoende verhit vlees afkomstig van besmette dieren kan je Antrax oplopen. Ook door inademing van de sporen van de bacterie kan je ziek worden.
BV. gedroogde dierlijke huiden of karkassen van zieke dieren.
Verspreiding
Overdracht van mens tot mens behoort tot de grote zeldzaamheden.
De bodem vormt het natuurlijk reservoir voor antraxbacterie. Antrax is voornamelijk een ziekte van herbivoren die tijdens het grazen besmet kunnen geraken met de bacterie. De sporen van de bacterie kunnen zich ook in de vacht bevinden. De ziekte komt vooral voor bij dieren ( Schapen, geiten, rundvee, paarden en varkens). De mens kan besmet raken via direct huidcontact met dieren die aan de ziekte lijden of eraan gestorven zijn. Door het eten van onvoldoende verhit vlees afkomstig van besmette dieren kan je Antrax oplopen. Ook door inademing van de sporen van de bacterie kan je ziek worden.
BV. gedroogde dierlijke huiden of karkassen van zieke dieren.
Behandeling
Antrax is te behandelen met antibiotica.
Preventietips
Deze maatregelen zijn van toepassing op personen die verhoogd risico hebben op besmetting. Personen die beroepshalve omgaan met dierlijk materiaal (leerlooiers, wolsorteerders etc.)
Dit zijn de hygiënemaatregelen:
- Gebruik handschoenen en beschermende kleding, dit voorkomt infecties.
- Was de handen nadat men de handschoenen heeft uitgetrokken.
- Voorkom stofvorming bij het behandelen van dierlijk materiaal (wol, huiden afkomstig uit het buitenland).
- Zorg voor adequate ventilatie vooral daar waar onbehandelde dierlijke vezels (haren, huiden) worden verwerkt.
- Zorg dat, voorafgaand aan verdere verwerking, geïmporteerde dierlijke materialen zoals wol, huiden, haren goed zijn schoongemaakt en gedesinfecteerd of gesteriliseerd.
Informatie voor zorgprofessionals
Samenvatting
Verwekker: Bacillus anthracis (grampositieve bacterie)
Incubatieperiode Via inhalatie 2 tot 60 dagen, via huid of ingestie 1-7 tot dagen (meestal 2-6)
Besmettingsweg: Direct via huidcontact met geinfecteerde dieren, kadavers of dierproducten, eten onverhit vlees of aerogeen (inhalatie van sporen ). De bodem vormt het natuurlijk reservoir voor B. anthracis. De ziekte (miltvuur) komt vooral voor bij grazende landbouwdieren (herbivoren)
Besmettelijke periode: Transmissie van mens op mens is zeer uitzonderlijk.
Symptomen: Cutane (95%), respiratoire en gastro-intestinale vormen
Waarom melden: Bronidentificatie en uitsluiten van een eventuele bioterroristische aanslag
Richtlijnen
Criteria
| Klinische criteria | Cutane antrax
Gastro-intestinale antrax
|
|---|---|
| Epidemiologische criteria | Minstens één van de volgende: • transmissie van dier naar mens • blootstelling aan een gemeenschappelijke bron • blootstelling aan gecontamineerd voedsel of drinkwater |
| Criteria voor laboratoriumconfirmatie | • isolatie van B. anthracis uit een klinisch staal of • detectie van B. anthracis nucleïnezuur via PCR |
Gevalsdefinitie
| Waarschijnlijk | Patiënt met klinische criteria EN epidemiologische criteria |
|---|---|
| Bevestigd | Patiënt met klinische criteria EN laboratoriumconfirmatie |