Nieuwe brandveiligheidsvoorschriften voor personen met een handicap en voor jeugdhulp

Voor de sectoren personen met een handicap en jeugdhulp werden specifieke brandveiligheidsvoorschriften uitgewerkt die vanaf begin 2026 van toepassing zullen zijn voor gebouwen waar leefgroepen gehuisvest zijn of waar personen in groepsverband in dagverblijf aanwezig zijn. Het ontwerp van die normen wordt nu ter beschikking gesteld met de bedoeling ontwerpers en adviseurs voorafgaand kennis te laten nemen van deze voorschriften. 

In gebouwen waar zorgverleners instaan voor de veiligheid van een groep kwetsbare personen is het nodig om specifieke veiligheidsrisico’s af te dekken met aangepaste voorschriften. Brandveiligheid in zorggebouwen vraagt een aangepaste benadering met specifieke maatregelen en aandachtspunten. Dit gebeurde al voor ouderenvoorzieningen, ziekenhuizen en kinderopvang. Aanvullend worden nu ook voor de sectoren VAPH en JH specifieke brandveiligheidsvoorschriften geformuleerd. 

In de huidige situatie zonder specifieke voorschriften is per project een zoektocht nodig naar het vastleggen van een afgestemd maatregelenpakket. De uitkomst van die zoektocht is lang onzeker en vaak pas laat in het ontwerpproces duidelijk. Met de uitwerking van de specifieke brandveiligheidsvoorschriften kan voor heel de sector een eenduidige invulling van de gewenste maatregelen voorzien worden op Vlaams niveau 
en weten alle betrokkenen van bij de start wat de specifieke eisen zijn. 

De voorschriften vormen de basis voor het verlenen van een brandveiligheidsattest. 

In een breder kader vormt het ontwerp de basis voor alle toekomstige specifieke brandveiligheidsvoorschriften voor zorggebouwen uitgezonderd ziekenhuizen. Door in de toekomst de voorschriften maximaal op eenzelfde basis uit te werken kan de multifunctionele invulling van zorginfrastructuur ondersteund worden. 

De brandveiligheidsvoorschriften worden in ontwerpfase aangeboden opdat ontwerpers en adviseurs die betrokken zijn bij de conceptuele uitwerking van plannen voor nieuwbouw of verbouwing kunnen zien welke de toekomstige eisen voor brandveiligheid zijn. Kleine aanpassingen bij de omzet naar een definitieve versie zijn echter niet uit te sluiten. 

Door de voorschriften in ontwerpfase nu ter beschikking te stellen kunnen we eventuele feedback of aandachtspunten meenemen in een definitieve versie. 

Vragen of suggesties kunnen doorgegeven worden op volgend adres: 
tcb.vipa@vlaanderen.be  

Het is niet de bedoeling om deze voorschriften zonder onderscheid voor alle voorzieningen in de sectoren personen met een handicap en jeugdhulp van toepassing te maken. De doelgroep bestaat vooral uit voorzieningen waar zorgverleners instaan voor de veiligheid van een leefgroep of een groep personen. Voorzieningen waar de zorgsituatie sterk een gezinssituatie benadert of waar alleen tijdens de dag een klein aantal personen aanwezig zijn horen niet tot de doelgroep.

In eerste instantie zijn de voorschriften uitgewerkt voor recente gebouwen die, grosso modo in gebruik werden genomen na 2000. Voor de oudere gebouwen zal in een latere fase een enigszins aangepaste set van maatregelen uitgewerkt worden met de bedoeling op termijn voor alle voorzieningen in de doelgroep een gelijkwaardig veiligheidsniveau te kunnen voorzien.

De precieze afbakening van het toepassingsgebied wordt later opgenomen in een regelgevend besluit maar voor de huidige consultatie van de voorschriften volstaat de duiding dat alle nieuwe en recente gebouwen van de doelgroep onder deze voorschriften zullen vallen.

De voorschriften worden aangeboden samen met een toelichting die ook in de toekomst ter beschikking zal gesteld worden.

De specifieke voorschriften zijn aanvullend op de generieke basisnormen brandveiligheid van het KB 07/07/1994 geformuleerd. Enkel de elementen die aanvullend op dit KB van toepassing zijn worden opgenomen in de specifieke voorschriften.

De toelichting bij de voorschriften geeft uitleg bij mogelijke linken naar andere regelgeving brandveiligheid, voorbeelden van toepassing en meer achtergrondinfo bij begrippen of specifieke aandachtspunten.

Het ontwerp voorziet specifieke maatregelen met aandacht voor snelle ontdekking van brand, beheersing van rookverspreiding en veilige evacuatie:

• Automatische branddetectie
• Aangepaste compartimentering en deelcompartimentering
• Opties evacuatiestrategie
• Maatregelenpakketten voor een leefgroepsetting (o.a. open leefruimte)
• Voorschriften voor onderhoud en beheer

Vanaf voorjaar 2022 werden de voorschriften uitgewerkt in overleg met de sectoren. Experten brandveiligheid van de technische commissie brandveiligheid van het Departement Zorg en externe experten werden in verschillende rondes geconsulteerd voor advies en feedback. De kennis opgebouwd met VIPA-studies I, II en III is meegenomen.

Na de ontwerpfase worden de voorschriften opgenomen in een ontwerpbesluit voor de Vlaamse Regering waarin ook het regelgevend luik over het toepassingsgebied, de procedure voor attestering en de procedure voor afwijking worden opgenomen (planning invoering besluit: januari 2026).

Eind 2025 en begin 2026 voorzien we naar alle betrokkenen een communicatieronde over deze voorschriften en het regelgevend luik. Hierover meer vanaf september 2025.