Onderzoek, cijfers en innovatie

Opvoedingsbeleving

 decoratieve afbeelding

Hoe beleven ouders het opvoeden van de kinderen?

Zeer veel ouders hebben een positief gevoel van ‘verrijking’ over opvoeden. Voor de kinderen zorgen maakt quasi alle ouders gelukkig en trots en de meeste ouders vinden opvoeden verrijkend en plezant.

Een deel van de ouders geeft wel aan dat het opvoeden gepaard gaat met een aanzienlijke ‘kost’.

  • Zo geven meer dan 2 op de 3 ouders (69,1%) aan dat kinderen grootbrengen veel geld kost. 25,6% kan zich zelfs helemaal vinden in de uitspraak dat kinderen grootbrengen veel geld kost.
  • De helft van de ouders maakt zich zorgen over de toekomst van de kinderen.
  • Daar tegenover staat dat bijna 6 op de 10 ouders (58,3%) stellen dat opvoeden (helemaal) niet fysiek uitputtend is. Dat neemt niet weg dat 19,7% wel degelijk lichamelijke uitputting ervaart.
  • Iets minder dan de helft (49,7%) ervaart helemaal (geen) emotionele belasting, 25,2% ervaart emotionele belasting. 

Een beperkter deel van de ouders ondervindt een duidelijke impact op zijn/haar relationeel en sociaal leven.

  • 1 op de 3 ouders (33,5%) zegt dat ze door de kinderen minder tijd hebben om te doen wat ze graag doen.
  • Iets meer dan 1 op de 5 ouders (21,3%) geeft aan dat de kinderen de tijd die ze hebben met de partner beperken
  • En 1 op de 5 ouders stellen dat het opvoeden voor spanningen in de relatie zorgt.
  • 14,6% stelt dat het zorgen voor de kinderen de tijd met vrienden in de weg staat. 

Vergeleken met 2016 zien we geen frappante verschillen.

Wel zien we dat moeders de opvoeding meer verrijkend vinden dan vaders, en dat ze meer dan vaders vinden dat opvoeding gepaard gaat met een kost. Er is geen verschil tussen moeders en vaders in de impact op het relationeel en sociaal leven.

Opvoedingsbelasting en tevredenheid over het verloop van de opvoeding

Hoewel de meerderheid van de ouders de opvoeding niet echt als belastend ervaart en 9 op de 10 ouders vinden dat ze goed in staat zijn om voor hun kinderen te zorgen, geeft een derde aan dat ouderschap moeilijker is dan hij of zij dacht. Een kleine minderheid van de ouders (6,6%) heeft vaak het gevoel dat hij/zij de opvoeding van zijn kind(eren) niet goed aankan.

3 op de 4 ouders (75,5%) kijkt tevreden terug op de opvoeding van de kinderen.

Als we aan ouders vragen wat ze liever anders hadden gezien in de opvoeding, dan gaan de meeste antwoorden over:

  • de wens dat men meer tijd had doorgebracht met de kinderen of dat men een aantal zaken ‘anders’ had aangepakt zoals bv. liever minder streng geweest, of liever meer geduld gehad of problemen sneller aangepakt e.d.;
  • de vele uren die kinderen spenderen aan schermtijd, of dat de kinderen niet luisteren;
  • de scheiding van de partner;
  • het gebrek aan steun of hulp bij het opvoeden; en
    een verschil in betrokkenheid en aanpak van de andere ouder.

Vragen of zorgen over de opvoeding

3 op de 10 ouders geven aan dat ze het afgelopen jaar (helemaal) geen vragen of zorgen hadden over de opvoeding van hun kinderen. 69% stelt dat dit wel het geval was.

1 op de 3 ouders die vragen of zorgen hebben over de opvoeding kruiste de ‘school of studieprestaties’ van hun kinderen aan. Op de tweede en derde plaats staan ‘hevige emoties/driftbuien’ (30,2%) en ‘onzeker of laag zelfbeeld’ (28,4%). 26,7% maakte zich zorgen/had vragen over het ‘gebruik van internet en sociale media’.

Moeders (72,5%) maken zich vaker zorgen dan vaders (65,6%).

Vergeleken met 2016 zien we 10% meer ouders die vragen hebben over de opvoeding of die zich zorgen maken. De coronapandemie biedt mogelijks een verklaring voor deze toename (bv. meer psychosociale noden, een grotere alertheid en/of een beter zicht op eventuele moeilijkheden van de kinderen door het langer of vaker samen thuis zijn).

Ouders met een kind tussen 6 en 12 jaar hebben het vaakst vragen of zorgen over de opvoeding. Niet de schoolprestaties baren voor deze ouders de meeste zorgen, maar wel het emotionele welbevinden en het gedrag van de kinderen.

Gebruik professionele ondersteuning

Bijna 4 op de 10 ouders heeft ooit gebruik gemaakt van hulp, steun en advies van een professional bij de opvoeding van hun kind(eren). Het cijfer voor 2016 ligt op gelijke hoogte (39%).

  • Ruim de helft van deze ouders wendt zich tot een therapeut, psycholoog, kinder- of jeugdpsychiater (51,8%).
  • 40,3% van de ouders doet beroep op het CLB of de school.
  • 27,5% van de ouders maakt gebruik van websites, brochures, boeken, webinars, apps enz.
  • Ook richt meer dan een op de vier (27,5%) ouders zich bij vragen of problemen bij de opvoeding tot de huisarts.
  • Bij jongere kinderen wordt Kind & Gezin het vaakst vermeld (ruim 50%). Bij oudere kinderen is dat de therapeut, psycholoog, kinder- of jeugdpsychiater (ruim 70%). 

Relatief weinig ouders (slechts 18%) maken gebruik van sociale media en chatgroepen, hoofdzakelijk  om informatie te zoeken over opvoeden.  

Onderzoeksrapport van dit thema