Gezonde omgeving & levensstijl
Gezondheid en preventie

Psychoactieve medicatie

Met psychoactieve medicatie worden geneesmiddelen bedoeld die hun hoofdwerking hebben ter hoogte van het centrale zenuwstelsel en die vooral psychische functies beïnvloeden (zoals denken, voelen, gedrag). Psychoactieve medicatie wijzigt de processen binnen het centrale zenuwstelsel. Slaap-en kalmeermiddelen (benzodiazepines) en pijnstillers zijn voorbeelden van psychoactieve medicatie. Bij regelmatig gebruik is er een risico op afhankelijkheid.

In het Vlaamse preventieve gezondheidsbeleid  ligt de nadruk op alternatieven voor het gebruik van psychoactieve medicatie, zoals het bevorderen van een gezonde leefstijl, die een effect hebben op het verminderen van stress zoals geestelijke gezondheidsbevordering, sociale emotionele vaardigheden bevorderen, voldoende bewegen,… . 
 
Het beleid rond het voorschrijfgedrag van artsen is een federale bevoegdheid. 

Voor alle vragen over drank, drugs, pillen of gokken kan je anoniem terecht bij De Druglijn. 

Bel 078 15 10 20 of chat en mail via druglijn.be.

Je vindt meer informatie over de korte- en langetermijneffecten van slaap-en kalmeermiddelen en de korte- en lange termijn effecten van pijnstillers op de Druglijn.

Beleidsinitiatieven en cijfers

Preventie van problematisch psychofarmacagebruik is een onderdeel van de Vlaamse gezondheidsdoelstelling 'De Vlaming leeft gezonder in 2025'.  

In 2018 had in het Vlaams Gewest 15% van de bevolking van 15 jaar en ouder een psychoactief geneesmiddel gebruikt in de twee weken die de gezondheidsenquête voorafgingen. 

Cijfers over psychoactieve medicatie worden opgevolgd door middel van de VAD leerlingenbevraging: studentenbevraging en uitgaansonderzoek

Alle cijfers zijn te vinden in de factsheet psychoactieve medicatie van VAD.

Preventie van problematisch psychofarmacagebruik is een onderdeel van de Vlaamse gezondheidsdoelstelling “De Vlaming leeft gezonder in 2025”.

Vanuit Vlaanderen leggen we de nadruk op alternatieven voor het gebruik van psychoactieve medicatie, zoals het bevorderen van een gezonde levensstijl, die een effect hebben op het verminderen van stress zoals geestelijke gezondheidsbevordering, sociale emotionele vaardigheden bevorderen, bewegen,… .
 
Het beleid rond het voorschrijfgedrag van artsen is een federale bevoegdheid. 
 

Procesbegeleiding rond psychofarmaca in woonzorgcentra

Ongeveer acht op tien bewoners in woonzorgcentra gebruikt langdurig psychofarmaca. Dit gebruik is in heel wat gevallen niet in verhouding tot het voorkomen van de belangrijkste aandoeningen bij ouderen (ernstige depressie, slapeloosheid, psychoses, etc.) waarvoor deze geneesmiddelen worden voorgeschreven. 

De Vlaamse overheid stelt procesbegeleiders ter beschikking om woonzorgcentra te helpen bij het opstarten of versterken van een duurzaam preventiebeleid voor de thema’s mondzorg, val– en fractuurpreventie, ondervoeding & psychofarmaca en in de lokale dienstencentra voor het thema ondervoeding. 

Woonzorgcentra worden aangemoedigd om een psychofarmacabeleid op te stellen. Daarvoor werd een draaiboek ‘Samen op weg naar minder’ opgesteld. Je kan ook gratis ondersteuning krijgen door een neutrale begeleider die expertise heeft over het thema.

Dit filmpje van VAD visualiseert de meerwaarde van een beleid. 
 

Partners

VAD, de partnerorganisatie voor het preventief gezondheidsbeleid rond alcohol, drugs, gamen, gokken en psychoactieve medicatie ontwikkelde verschillende methodieken, materialen en (online) vormingen voor verschillende doelgroepen.
 
Indien je advies, vorming of coaching rond psychoactieve medicatie wenst, kan je contact opnemen met het Logo of de CGG-preventiewerking. CGG-preventiewerkers zijn opgeleid om je te begeleiden bij de preventie van problematisch psychofarmacagebruik.

Meer info

Via het platform BelPEP (Belgian Psychotropics Expert Platform) wordt multidisciplinair en interfederaal samengewerkt.
 
De federale overheid spoort professionals (waaronder artsen, apothekers en psychologen) aan tot een gepast gebruik van psychofarmaca. Informatie over gepast gebruik van psychofarmaca is te vinden op de portaalsite gebruikvanpsychofarmaca.be

Sector(en)
Eerste lijn
Geestelijke Gezondheidszorg
Residentiële ouderenzorg
Woonzorg
Ziekenhuizen