Difterie (kroep)

Difterie wordt voornamelijk veroorzaakt door een bacterie (de Corynebacterium diphteriae). De bacterie produceert een gifstof (toxine) die de weefsels beschadigt. Dit toxine brengt vooral schade aan de bovenste luchtwegen, maar ook het weefsel van het hart en het zenuwstelsel kunnen aangetast worden. 

Symptomen

De eerste symptomen verschijnen meestal 2 tot 5 dagen na besmetting.
De symptomen zijn afhankelijk van de plaats waar de bacterie de gifstof produceert:

• Ernstige keelpijn met grijs beslag in de keel, koorts, slikklachten, misselijkheid en overgeven.
• Soms zwelt de hals sterk op, waardoor je het benauwd kan krijgen en in ernstige gevallen zelfs kan stikken.
• Huiddifterie gaat gepaard met zweren in de huid. 

In milde gevallen ontstaat er enkel een infectie ter hoogte van de neus. Ernstige infecties en beschadiging door de gifstof treden op bij 10 tot 20% van de patiënten, zoals ademnood, slechtziendheid, hartproblemen, verlammingen of zenuwschade. Bij 3 tot 12% van de gevallen is de ziekte dodelijk.

Verspreiding

Difterie verspreidt zich via:

• vochtdruppeltjes in de lucht, bijvoorbeeld door hoesten of niezen
• eten van besmet voedsel of (rauwe) melk
• nauw contact met dieren
• direct contact met een besmette persoon (aanraken besmette wond, zoenen).

Bij respiratoire difterie ben je besmettelijk vanaf 7 dagen vóór tot ongeveer 2 weken ná het ontstaan van de klachten, als de ziekte onbehandeld blijft. Na de opstart van antibiotica ben je nog 48 uur besmettelijk. Bij huiddifterie is deze periode langer. 

Je kan ook drager zijn van de bacterie zonder zelf ziek te worden, maar toch anderen besmetten. Chronisch dragerschap is echter zeldzaam. 
 

De vaccinatie tegen difterie (DTP-vaccin) wordt toegediend in een combinatievaccin dat ook beschermt tegen tetanus, kinkhoest (pertussis) en mogelijk andere ziekten, afhankelijk van het specifieke combinatievaccin.

Basisvaccinaties voor kinderen

Vaccinatie tegen difterie maakt deel uit van het gratis basisvaccinatieschema. 

• Niet-schoolgaande kinderen (bijvoorbeeld baby's en peuters) worden meestal gevaccineerd door Kind en Gezin. Dit is volledig gratis.
• Kinderen in het 1e leerjaar en het 3e jaar secundair onderwijs ontvangen hun vaccinatie doorgaans op school door het Centrum voor Leerlingenbegeleiding (CLB). Dit is volledig gratis. 
• Kinderen en volwassenen kunnen ook via de huisarts of kinderarts worden gevaccineerd. In dat geval betaal je voor de consultatie, maar niet voor het vaccin.
• Afhankelijk van de werksituatie kunnen volwassenen bij de arbeidsgeneeskundige dienst terecht voor een gratis vaccinatie.

Herhalingsvaccinatie: om de 10 jaar

Levenslang wordt er om de 10 jaar een herhaling van het difterie-tetanus-kinkhoest-vaccin aangeraden. Dit vaccin is volledig gratis, ook als je als kind volledig gevaccineerd bent.

Inhaalvaccinatie

Ben je niet of niet volledig gevaccineerd tegen difterie? Dan is het belangrijk om je vaccinaties in te halen. Het vaccin tegen difterie is altijd een combinatievaccin. Bij een inhaalvaccinatie bevat het combinatievaccin, afhankelijk van je leeftijd, in ieder geval ook componenten tegen tetanus en kinkhoest. Raadpleeg je arts voor advies.

Zwangerschapsvaccinatie

Kinkhoest kan voor baby’s levensbedreigend zijn. Daarom wordt het Difterie-tetanus-kinkhoest-vaccin aangeraden tussen de 24e en 32e week van de zwangerschap. Met het combinatievaccin geef je afweerstoffen door aan je baby via de placenta en is de baby ook kort na de zwangerschap tijdelijk beschermd. We raden je aan om je bij elke zwangerschap opnieuw te laten vaccineren. Het DTP-vaccin is niet alleen gratis voor zwangere vrouwen, maar ook voor het hele gezin. 

Reisvaccinaties

Controleer je vaccinatiestatus wanneer je naar gebieden reist waar difterie nog voorkomt. Op www.wanda.be vind je een overzicht van landen met uitbraken.

Kostprijs

Deze vaccins zijn gratis voor iedereen als je vaccinator deze voor jou bestelt. 

• Vaccinatie via Kind en Gezin, het CLB (Centrum Leerlingenbegeleiding) of de arbeidsgeneeskundige dienst is gratis. 
• Als je je laat vaccineren bij je huisarts of kinderarts betaal je mogelijks voor de consultatie, maar het vaccin zelf blijft gratis. 

Koop je het vaccin zelf bij de apotheker? Dan kan de Vlaamse overheid de kosten niet terugbetalen en is het dus niet gratis.
 

Difterie kan worden behandeld met antibiotica en een specifiek tegengif (difterie-antitoxine) dat via een injectie wordt toegediend. Dit helpt om de verspreiding van het gif van de bacterie in het lichaam te stoppen, maar het kan niet de schade die al is ontstaan herstellen.

Samenvatting

Verwekker: Toxineproducerende stammen van Corynebacterium diphtheriae, of C. ulcerans of andere Corynebacterium species 
Incubatieperiode: Meestal 2-5 dagen (spreiding 1-7 dagen)
Besmettingsweg: Via druppels uit de keel, via wondexsudaat (huiddifterie) 
Besmettelijke periode: Max. 7 dagen voor eerste ziektedag tot 48 uur na start antibiotische therapie
Maatregelen: Doorgaans met name nodig bij infectie door C. diphtheriae
Symptomen: Pseudomembranen in luchtwegen of op een huidlaesie
Waarom melden: Bron- en contactonderzoek met chemoprofylaxe voor de nauwe contacten.

Richtlijnen

• Richtlijn Difteriepdf bestand685.8kb
• Korte richtlijn Difteriepdf bestand210.1kb

Criteria

Gevalsdefinitie

Nuttige documenten

• Nationaal Referentie Centrum (NRC) 

Cijfers meldingsplichtige infectieziekten

Cijfers over meldingsplichtige infectieziekten

Een meldingsplichtige infectieziekte aangeven