Meldingsplichtig

Groep A-streptokokkeninfectie (GAS)

Een ongunstige combinatie van bacterie- en gastheerfactoren kan een invasieve infectie van Groep A-streptokokken in de hand werken, namelijk fasciitis necroticans en het Streptococcal Toxic Shock Syndrome met sepsis.

Vaccinatie: Geen vaccinatie beschikbaar
Basisvaccinatieschema: Geen onderdeel van het basisvaccinatieschema

Over Groep A-streptokokkeninfectie (GAS)

GAS-infecties (Groep A-streptokokken) zijn veel voorkomende infecties, vooral bij kinderen. Meestal zijn ze van korte duur en mild van aard, maar in sommige gevallen kan de infectie ernstig en levensbedreigend zijn. Dit noemen we invasieve GAS-infecties, ofwel invasieve GAS.

Symptomen

In de meeste gevallen zijn GAS-infecties onschuldig en veroorzaken ze milde klachten die van korte duur zijn. De klachten verschillen per ziekte.

Invasieve GAS-infecties zijn vaak ernstig. Meestal worden deze mensen opgenomen in het ziekenhuis en kunnen er ernstige klachten ontstaan.

Fasciitis necroticans: is een snel verspreidende, zeer pijnlijke infectie waarbij huid- en spierweefsel afsterft. Het begint vaak met roodheid maar kan zich snel verspreiden in en onder de huid.
Sepsis en septische shock (STSS): STSS staat voor Streptokokken Toxic Shock Syndrome. Het is een ernstige vorm van bloedvergiftiging (sepsis) waarbij de bloeddruk daalt en de hartslag versnelt. Vaak hebben mensen ook koorts, rillingen, spierpijn en zijn ze verward. Zonder snelle behandeling kan STSS orgaanfalen veroorzaken, wat betekent dat organen zoals de nieren, longen of lever niet goed meer functioneren.
Kraamvrouwenkoorts: dit is een ernstige infectie van de baarmoeder die kan optreden na een bevalling. Zonder snelle behandeling kan dit leiden tot ernstige symptomen.

Verspreiding

De bacterie is bij veel mensen aanwezig in de neus, keelholte of op de huid zonder dat zij ziek worden. Via druppels (bij niezen, hoesten, praten) en indirect contact (besmette handen op speelgoed, eten, bestek, …) kan de bacterie doorgegeven worden. Ook zorgverleners kunnen deze bacterie verspreiden door onvoldoende handhygiëne toe te passen.

Behandeling

Alle invasieve GAS-infecties moeten met antibiotica behandeld worden. Ook sommige niet-invasieve infecties.

Preventietips

Goede persoonlijke hygiëne is essentieel om GAS-infecties te voorkomen.

Informatie voor zorgprofessionals

Verandering van gevalsdefinitie en indicaties voor chemoprofylaxe vanaf 1 januari 2025.

Aanpassing richtlijn invasieve groep A-streptokokkeninfectie: Bekijk de communicatiedoc bestand117.1kb
Richtlijn Groep A-streptokokkeninfectiepdf bestand658.3kb: De richtlijn is vernieuwd en op de website aangepast.

Samenvatting

Verwekker Grampositieve bacterie Streptococcus pyogenes
Incubatieperiode Faryngitis: meestal 2-5 dagen, roodvonk: 2-5 dagen, impetigo: ongeveer 10 dagen, invasieve GAS: variabel (bij STSS treedt hypotensie meestal op 24-48 uur na start symptomen), kraamvrouwenkoorts: meestal dag 0-8 postpartum
Besmettingsweg Druppelinfectie (vanuit de keel) en via (in)direct contact, met name via de handen tijdens contact met wonden
Besmettelijke periode Faryngitis en roodvonk: enkele dagen vóór tot 14-21 dagen na aanvang van symptomen in ongecompliceerde, onbehandelde gevallen; iGAS: 7 dagen voor start symptomen tot 24 uur na aanvang van antibiotische therapie
Symptomen: Divers en afhankelijk van het ziektebeeld: roodvonk: keelpijn, koorts, huiduitslag; impetigo, erysipelas/cellulitis, fasciitis necroticans: tekenen van oppervlakkige en diepe huidinfecties; meningitis: hoofdpijn, koorts, nekpijn, nekstijfheid, sufheid, fotofobie, misselijkheid; pneumonie met pleura-empyeem: hoesten, koorts, dyspnoe, sputumproductie, pijn bij de ademhaling; streptokokken-toxinegemedieerde shock syndroom: koorts, hypotensie, tekenen van orgaanfalen; kraamvrouwenkoorts: koorts en vaak buikpijn
Waarom melden: Bij invasieve infecties in verhoogde waakzaamheid nodig bij huishoud en nauwe contacten buiten het huishouden. Chemoprofylaxe is aangewezen bij huishoudcontacten met een verhoogd risico op ernstige infectie.

Richtlijnen

Criteria

Klinische criteria	Eén van volgende klinische syndromen van iGAS (invasieve groep A-streptokokken): Fasciitis necroticans Streptococcal Toxic Shock Syndrome (STSS) Sepsis Meningitis Bacteriëmische pneumonie of (pleura-)empyeem Septische arthritis, osteomyelitis Endocarditis Puerperale sepsis Bij cluster puerperale sepsis en/of koorts (> 1 geval)
Criteria voor laboratoriumconfirmatie	Isolatie van groep A Streptococcus (Streptococcus pyogenes) in materiaal afkomstig van een normaal steriele plaats (bloed, bot, lumbaal-, pericard-, pleuraal-, peritoneaal, synoviaal vocht) PCR groep A Streptococcus (Streptococcus pyogenes) in materiaal afkomstig van een normaal steriele plaats Aantonen van Streptococcus pyogenes in materiaal afkomstig uit een normaal niet-steriele plaats en het ontbreken van een ander micro-organisme zoals bij puerperale sepsis en fasciitis necroticans

Klinische criteria

Eén van volgende klinische syndromen van iGAS (invasieve groep A-streptokokken):

Fasciitis necroticans
Streptococcal Toxic Shock Syndrome (STSS)
Sepsis
Meningitis
Bacteriëmische pneumonie of (pleura-)empyeem
Septische arthritis, osteomyelitis
Endocarditis
Puerperale sepsis
Bij cluster puerperale sepsis en/of koorts (> 1 geval)

Criteria voor laboratoriumconfirmatie

Isolatie van groep A Streptococcus (Streptococcus pyogenes) in materiaal afkomstig van een normaal steriele plaats (bloed, bot, lumbaal-, pericard-, pleuraal-, peritoneaal, synoviaal vocht)
PCR groep A Streptococcus (Streptococcus pyogenes) in materiaal afkomstig van een normaal steriele plaats
Aantonen van Streptococcus pyogenes in materiaal afkomstig uit een normaal niet-steriele plaats en het ontbreken van een ander micro-organisme zoals bij puerperale sepsis en fasciitis necroticans

Gevalsdefinitie

Waarschijnlijk	patiënt met klinische criteria EN epidemiologische link met bevestigd geval (inclusief puerperale clusters)
Bevestigd	patiënt met klinische criteria EN laboratoriumconfirmatie