Meldingsplichtig

Leptospirose

Leptospirose is een zoönose met ratten als reservoir. Andere benamingen voor leptospirose zijn ziekte van Weil, melkerskoorts, modderkoorts, Canicola fever, Hemorrhagic jaundice, Mud fever of Swineherd disease (zwijnenhoeders). De ernst van leptospirose kan variëren van subklinisch of griepachtige klachten tot levensbedreigende of dodelijke vormen. Ongeveer 10% van de leptospirosen heeft een ernstig beloop.

Vaccinatie: Geen vaccinatie beschikbaar
Basisvaccinatieschema: Geen onderdeel van het basisvaccinatieschema

Over leptospirose

Symptomen

De ernst van de symptomen kan variëren van griepachtige klachten tot levensbedreigende of dodelijke vormen. Symptomen zijn plotseling hoofdpijn, hoorts, spier-gewrichtspijnen, misselijkheid en braken. In de ernstige gevallen kan de ziekte leiden tot afwijkingen van de functie van de lever en de nieren of kan een hersenvliesontsteking ontstaan.

Verspreiding

Vooral muizen en ratten zijn een bekend bron van leptospirose, maar ook runderen kunnen een bron zijn. De verspreiding gebeurt via de urine van de gastheer (muis, rat, runderen) en kan zo de omgeving besmetten. De mens kan besmet worden door in contact te komen met de urine van de gastheer of zwemmen in buitenwaters waarin ratten leven. Zwemmen in besmet lauw stilstaand oppervlaktewater is de grootste risicobron voor de mensen.

Behandeling

Leptospirose moet zo snel mogelijk behandeld worden. Bij ernstige klachten is een behandeling met antibiotica aangewezen en kan een ziekenhuisopname nodig zijn.

Preventietips

In België is er geen vaccin voor mensen beschikbaar.
Preventie bij de mens is vooral gericht op het voorkómen van contact met besmette dieren en de besmette omgeving, bijvoorbeeld door het dragen van rubberlaarzen en handschoenen door werkers in besmette terreinen, het (waterdicht) afdekken van wonden of huidbeschadigingen bij activiteiten met intensief contact met water en modder (zoals zwemmen in oppervlaktewater, schoonmaken van sloten en vijvers, tuinieren).

Informatie voor zorgprofessionals

Samenvatting

Verwekker: Bacterie Leptospira, verschillende serovars
Incubatieperiode: 2-30 dagen (meestal 7-12 dagen)
Besmettingsweg: Door wondjes of slijmvliezen van mond, neus of ogen, mogelijk door water verweekte huid, naar bloed en organen
Besmettelijke periode: Gedurende uitscheiding via urine
Symptomen: Merendeel van de infecties verloopt asymptomatisch of mild. Plotseling opzettende (doorgaans hevige) hoofdpijn, koorts, spier- en gewrichtspijnen, overgevoeligheid voor licht, misselijkheid en braken, verminderde urineproductie
Waarom melden: Bronopsporing bij individuele gevallen en vooral bij clusters, contactopsporing.

Richtlijnen

Richtlijn leptospirosepdf bestand356.4kb
Korte richtlijn leptospirose pdf bestand342.0kb

Criteria

Klinische criteria	koorts (>38°C) OF minstens twee van de volgende: rillingen, hoofdpijn, spierpijn, conjunctivale vaatinjectie, hemorragische diathese met bloedingen t.h.v. huid en muceuze membranen, rash, icterus, myocarditis, meningitis, nierinsufficiëntie, respiratoire symptomen zoals hemoptysis
Epidemiologische criteria	Minstens één van de volgende: transmissie van dier naar mens blootstelling aan een gemeenschappelijke bron blootstelling aan gecontamineerde omgeving
Criteria voor laboratoriumconfirmatie	Waarschijnlijk labocriterium • lage antilichaamtiter (MAT) zonder IgM bepaling Criteria voor laboratoriumconfirmatie seroconversie of viervoudige titerstijging van specifieke serumantilichamen via de microscopische agglutinatie test (MAT) uitgevoerd met een adequaat panel van stammen (interval van een of meer weken en in hetzelfde laboratorium onderzocht) OF éénmalige hoge titer in MAT (≥800) OF lage antilichaamtiter (MAT) met IgM antilichamen

Klinische criteria

koorts (>38°C)

OF minstens twee van de volgende:

rillingen, hoofdpijn, spierpijn, conjunctivale vaatinjectie, hemorragische diathese met bloedingen t.h.v. huid en muceuze membranen, rash, icterus, myocarditis, meningitis, nierinsufficiëntie, respiratoire symptomen zoals hemoptysis

Epidemiologische criteria

Minstens één van de volgende:

transmissie van dier naar mens
blootstelling aan een gemeenschappelijke bron
blootstelling aan gecontamineerde omgeving

Criteria voor laboratoriumconfirmatie

Waarschijnlijk labocriterium

• lage antilichaamtiter (MAT) zonder IgM bepaling

Criteria voor laboratoriumconfirmatie

seroconversie of viervoudige titerstijging van specifieke serumantilichamen via de microscopische agglutinatie test (MAT) uitgevoerd met een adequaat panel van stammen (interval van een of meer weken en in hetzelfde laboratorium onderzocht)
OF
éénmalige hoge titer in MAT (≥800)
OF
lage antilichaamtiter (MAT) met IgM antilichamen

Gevalsdefinitie

Waarschijnlijk	patiënt met klinische criteria EN epidemiologische criteria patiënt met klinische criteria EN waarschijnlijk labocriterium
Bevestigd	patiënt met klinische criteria EN laboratoriumconfirmatie