Inspectie in kleuteropvang

Een kwaliteitslabel kleuteropvang wil kwaliteitsvolle en duurzame buitenschoolse opvang voor kleuters stimuleren. Een opvanglocatie die het label behaalt, geeft aan een kwaliteitsbeleid te voeren volgens de voorwaarden van Opgroeien. 

Een organisator van kleuteropvang vangt prioritair schoolgaande kinderen uit het kleuteronderwijs op. Let wel: ook lagereschoolkinderen zijn welkom in de kleuteropvang, maar de focus ligt op de kleuterwerking. 

Samenwerken aan kleuteropvang – het BOA-decreet

De Vlaamse overheid streeft naar een geïntegreerd aanbod van buitenschoolse opvang en activiteiten (zie ook: BOA-decreet). Dat houdt in dat lokale spelers zo goed mogelijk samenwerken. Het lokale bestuur heeft de regie in handen. Elke gemeente of stad stippelt een lokaal buitenschools beleid uit, afgestemd op de noden en interesses van de plaatselijke kinderen. 

Het decreet over buitenschoolse opvang en activiteiten, kortweg BOA, bevindt zich in een overgangsfase. Vanaf 1 januari 2026 verwacht Opgroeien dat elk lokaal bestuur nauw samenwerkt met relevante partners, zoals het lokaal samenwerkingsverband BOA en scholen. Samen gaan zij de noden en interesses van kinderen in een gemeente of stad na, om het aanbod buitenschoolse kleuteropvang daarop af te stemmen en een meerjarenbeleid uit te tekenen. 

Meer weten? Lees verder over de doelstellingen en ambities van het BOA-decreet op de website van Opgroeien.

Zorginspectie inspecteert in de kleuteropvanglocatie of de opvang aan de kwaliteitsvoorwaarden voldoet. Daarvoor baseert Zorginspectie zich onder meer op de wetgeving en/of geformaliseerde afspraken waaraan een organisator zich moet houden. Lees er meer over op de website van Opgroeienpdf bestand567.3kb.

Elk inspectiebezoek verloopt anders, maar omvat vaste kenmerken. Lees meer over de vaste kenmerken van een inspectie door Zorginspectie.

Het agentschap Opgroeien informeert, erkent en subsidieert opvanglocaties met een kwaliteitslabel kleuteropvang. Zorginspectie inspecteert in opdracht van Opgroeien. De inspecteur gaat na of en hoe de kleuteropvang de wetgeving en geformaliseerde afspraken naleeft. 

De voorwaarden om het kwaliteitslabel kleuteropvang te behalen en te behouden, zijn opgesplitst in 5 thema’s:

• organisatorisch beleid
• toegankelijkheid
• pedagogisch beleid
• medewerkersbeleid
• monitoring en evaluatie

Zorginspectie inspecteert gewoonlijk onaangekondigd. Tijdens het inspectiebezoek probeert de inspecteur de gewone werking van de kleuteropvang zo weinig mogelijk te verstoren.

Lees meer over de geldende wetgeving voor het kwaliteitslabel kleuteropvang op de website van Opgroeien.

Doel van het inspectieverslag

Het inspectieverslag bevat de bevindingen van elk inspectiebezoek. Het verslag heeft volgende doelen:

• Vaststellingen schriftelijk weergeven
  Het inspectieverslag geeft vaststellingen en het oordeel van de inspecteur weer. Voldoet de kleuteropvang aan de voorwaarden van het kwaliteitslabel? 
• De voorziening informeren 
  Een inspectieverslag informeert de organisator van de kleuteropvang over de vaststellingen en het oordeel van Zorginspectie.
• Rapporteren aan de inhoudelijk bevoegde entiteit: Opgroeien.
• Burgers informeren
  Iedere burger kan een definitief inspectieverslag opvragen via het invulformulier op de website van Zorginspectie of door een schriftelijke vraag te richten aan Zorginspectie, Koning Albert II-laan 15, bus 497, 1210 Brussel.
• Knelpunten signaleren
  Inspecties leggen tekortkomingen, leemten en/of gebreken in de regelgeving bloot. Door die te signaleren kan Opgroeien verbeteracties ondernemen.

Vaststellingen van de inspecteur

Alleen de aspecten van de kleuteropvang die tijdens het bezoek aan bod kwamen, neemt de inspecteur op in het verslag.

Elk geïnspecteerd onderdeel geeft de regelgeving weer, de vaststellingen en de afweging van de inspecteur. Die afweging is uitgedrukt in inbreuken en aandachtspunten.

• Inbreuk
  De inspecteur stelt vast dat de werking niet overeenstemt met de wetgeving en geformaliseerde afspraken. Het is noodzakelijk dat de organisator die inbreuken wegwerkt om te voldoen aan de wetgeving.
• Aandachtspunt
  De inspecteur stelt vast dat de werking van de voorziening afwijkt van een aanbeveling van Opgroeien, van Zorginspectie of van een goede praktijk, zoals voorgesteld in het referentiekader. De organisator is niet verplicht een aandachtspunt weg te werken, maar dat wordt warm aanbevolen.

Na het inspectiebezoek ontvangt de organisator het ontwerpverslag met de vaststellingen. 

• Reactiemogelijkheid
  De voorziening krijgt 14 kalenderdagen de tijd om schriftelijk te reageren. Het inspectieverslag wordt pas definitief nadat de geïnspecteerde de kans heeft gehad om te reageren op eventuele onjuistheden in het verslag. Denk aan feitelijke vergissingen, onduidelijk omschreven vaststellingen of foutieve contactgegevens.  
• Beslissing door de inspecteur
  De inspecteur beoordeelt de reactie en beslist om het ontwerpverslag al dan niet aan te passen. Dient de organisator geen reactie in of leidt de reactie niet tot wijzigingen, dan wordt het ontwerpverslag automatisch het definitieve verslag.
• De bevoegde entiteit informeren
  Na elke inspectie deelt Zorginspectie haar vaststellingen en eventuele reacties met de bevoegde entiteit Opgroeien. Die entiteit volgt de vaststellingen uit het inspectieverslag op en beslist of er gevolgen zijn voor de verdere erkenning, vergunning of toekenning van subsidies. Het feit dat de inspectie en handhaving gescheiden zijn, noemen we functiescheiding.

Bij een volgend inspectiebezoek volgt Zorginspectie op of de organisator van kwaliteitslabel kleuteropvang inbreuken voldoende heeft aangepakt. Is dat niet het geval, dan adviseert Zorginspectie aan Opgroeien om maatregelen te nemen. Dat advies is opgenomen in het inspectieverslag. Opgroeien neemt onder meer op basis van dat advies een eindbeslissing. Lees meer over mogelijke maatregelen op de website van Opgroeienpdf bestand974.2kb.

Vragen over inspecties in de kleuteropvang? Neem contact op via  contact.zorginspectie@vlaanderen.be