Overstromingen

Overvloedige neerslag kan voor wateroverlast en overstromingen zorgen. Overstromingen vormen op verschillende manieren een uitdaging voor de volksgezondheid:

• Ongevallen: Meer kans op verdrinking, verwonding, onderkoeling en elektrocutie.
• Ziekte: Ziektekiemen kunnen meegevoerd worden bij overstromingen. Ze blijven achter wanneer het water zich terugtrekt en besmetten zo voedsel en putwater dat in contact is gekomen met overstromingswater.
• Bodem- en watervervuiling: Bij overstromingen kunnen chemische stoffen uit opslagtanks en industriezones meegevoerd worden en achterblijven als het water wegtrekt. Dit kan zorgen voor verhoogde blootstelling aan chemische stoffen.
• Schimmelgroei: Het achtergebleven vocht in een overstroomd gebouw, vormt de ideale bodem voor schimmels om te groeien, met risico op luchtwegirritatie.
• Posttraumatische stress: Na het doormaken van een natuurramp, zoals een overstroming, kunnen gevoelens van paniek en stress blijven bestaan, ondanks dat de overstroming al is weggetrokken. 

Het nemen van algemene hygiënemaatregelen is belangrijk tijdens en na een overstroming. Hieronder geven we enkele tips mee:

• Bescherm jezelf bij het schoonmaken. Draag handschoenen en rubberen laarzen.
• Was je handen vaak met schoon water en zeep of gebruik op alcohol gebaseerde handontsmettingsmiddelen. Na toiletgebruik en voor het eten, drinken of roken is dit altijd aangewezen, maar heb er in deze omstandigheden extra aandacht voor.
• Drink alleen schoon en veilig water. Bij overstromingen is dit fleswater dat niet in contact is geweest met overstromingswater. Eet alleen voedsel dat niet in contact is geweest met overstromingswater of met oppervlakken die in contact zijn geweest met overstromingswater.
• Eet geen gekoeld of gesmolten voedsel dat langer dan twee uur aan warme temperaturen is blootgesteld, bijvoorbeeld door een elektriciteitsonderbreking.
• Reinig oppervlakken met een chlooroplossing (15 ml bleekwater/l water), was kleding bij voorkeur op 60°C en maak de vaat schoon met een warme stand van de vaatwasser (minstens 70°C).
• Vermijd het rechtstreeks aanraken van dode dieren.

Omdat de muren en vloeren veel water hebben opgenomen tijdens de overstroming is het van groot belang dat dit water zo snel mogelijk opdroogt. 

Verwijder eerst het slib. Poets de muren en vloeren grondig met water en detergent. Als dat nodig is kan je daarna nog verder schoonmaken met zuiver water waaraan bleekwater werd toegevoegd (150 ml bleekwater op 10 l water). Probeer het huis zo goed mogelijk te verwarmen en zorg voor een goede ventilatie - zo droog je het huis. Het droogproces zal de groei van schimmel en eventuele microbiële verontreiniging tegengaan.

Gebruik je putwater als drinkwater? Neem dan eerst maatregelen voor je terug van het water drinkt. Je loopt namelijk het risico op maag- en darminfecties, alsook blootstelling aan allerlei chemische stoffen. Voor je het putwater terug gebruikt moet de put schoongemaakt, gedesinfecteerd en opnieuw gecontroleerd worden.

Ben je niet aansluitbaar op het openbaar waterleidingnet, dan is deze controle gratis. Ben je wel aangesloten dan kan je terecht bij een erkend labo bij jou in de buurt. 

Meer informatie over de controle van putwater kan je vinden op de website van de Vlaamse Milieumaatschapij.

De groenten die nog in de tuin aanwezig waren, kunnen verontreinigd zijn met chemische stoffen en/of ziekteverwekkers. Hierdoor zijn ze niet meer geschikt om te eten. Ook composteren doe je best niet. Wil je na een overstroming terug moestuinieren?  Bekijk dan op de website van Gezond uit eigen grond waar je op moet letten om gezond aan de slag te gaan.

Bij overstromingen kunnen een aantal infectieziekten zich gemakkelijker verspreiden. Als je symptomen of klachten ervaart (zoals koorts, verwondingen, maag-darmklachten...) raden we je aan om de huisarts te raadplegen. Tijdens opruimacties bestaat er verhoogd risico op kwetsuren of contacten die gepaard kunnen gaan met een tetanus besmetting. Laat dan ook niet meer dan 10 jaar tussen tetanusvaccinaties.

Verder kunnen ook volgende gezondheidsrisico’s zich voordoen na een overstroming:

• Chronische zorg: tijdens en na een crisissituatie is er vaak minder aandacht voor de opvolging van chronische zorg. Ook belangrijke medicatie blijft soms achter bij evacuaties waardoor er een hoger risico ontstaat op plotse achteruitgang met nood aan een opname in het ziekenhuis. Er wordt dus aangeraden om tijdens noodweer altijd de noodzakelijke medicatie voor een aantal dagen bij de hand te hebben.
• Posttraumatische stress: Na het doormaken van een natuurramp kan het zijn dat je nog steeds paniek en stress voelt, zelfs wanneer de ramp voorbij is. Als deze gevoelens van paniek of stress langer dan een maand blijven bestaan, je dagelijkse leven verstoren, of de gebeurtenis steeds door je hoofd blijft gaan, praat er dan over en neem contact op met je huisarts. Op de website van Gezondheid en wetenschap lees je meer over deze stressstoornis.