Data-inventarisatie huisartsen

De laatste jaren komen er steeds meer signalen dat mensen moeilijk een huisarts vinden. De toegankelijkheid van zorg komt zo onder druk te staan want de huisarts is van essentieel belang in ons gezondheidszorgsysteem.

Daarnaast is de werkdruk voor huisartsen heel hoog en stijgt het aantal patiënten per huisarts.
Het probleem is niet enkel te herleiden tot een tekort aan huisartsen. Meerdere factoren bepalen de toegankelijkheid van de huisartsensector:

• Hoe zijn huisartsen georganiseerd?
• Werken ze alleen of niet?
• Zijn ze georganiseerd in netwerken?
• Hoe stimuleren huisartsen binnen die netwerken subsidiariteit?
• Hoe is de samenwerking met andere zorgberoepen (bv. eerstelijnspsychologen, welzijnsactoren, enz.)

Het aantal huisartsen op zich is dus niet voldoende om te weten of er een tekort aan zorgcapaciteit is. Hiervoor moet de zorgcapaciteit (aantal patiënten dat kan verzorgd worden per huisarts) in functie van de te verzorgen populatie en de toegankelijkheid van de huisartsenzorg (aantal huisartsenuren beschikbaar in een bepaalde regio voor een bepaalde populatie) in kaart gebracht worden.

Met het project data-inventarisatie huisartsen wil het Departement Zorg, in samenwerking met de huisartsenkringen, op een structurele manier informatie verzamelen over de capaciteit van de huisartsengeneeskunde.

De capaciteit wordt op een wetenschappelijk onderbouwde manier in kaart gebracht. Domus Medica, VIVEL en de UGent onderzochten de beste methode om dit te doen.

Er wordt gewerkt met twee vragenlijsten:

• een huisartsenvragenlijst
• een praktijkvragenlijst

Een voldoende hoge responsgraad is essentieel om met de verzamelde gegevens aan de slag te gaan. Idealiter vult iedere huisarts (in opleiding) en iedere praktijk de bevraging in zodat er een volledig beeld van de huisartsengeneeskunde in Vlaanderen ontstaat.

Dit project data-inventarisatie huisartsen vormt de basis om gericht ondersteuning op te zetten in regio’s waar de nood het hoogst is.

Het Departement Zorg deelt de resultaten van de bevraging met de huisartsenkringen, zorgraden en met VIVEL, zodat zij op maat van de lokale context mee kunnen werken aan ondersteuning en mogelijke verandering op het terrein.

In 2023 leverden Domus Medica, VIVEL en UGent een wetenschappelijk rapport op. Zij bepaalden de vorm en de inhoud van de bevraging die gebruikt wordt om de capaciteit van de huisartsengeneeskunde in kaart te brengen.

Ze stelden 46 indicatoren op om zorgnood en zorgaanbod te meten:

• De zorgnood wordt grotendeels bepaald door de populatiekenmerken van de bevolking (zoals demografische kenmerken, socio-economische kenmerken).
• Zorgaanbod wordt gevat door indicatoren rond onder meer verschillende aspecten van praktijkorganisatie en indicatoren over bijvoorbeeld het aantal uren in een werkweek.

Lees het volledige eindrapportpdf bestand2.6mb.

De bevraging vond voor een eerste keer plaats in het najaar van 2024 (opstart in de eerste helft van september). Het is de bedoeling om de bevraging jaarlijks te herhalen, om zo een vinger aan de pols te houden en te kunnen inspelen op mogelijke veranderingen in toegankelijkheid en capaciteit.

Het Departement Zorg organiseerde op dinsdag 30 april 2024 een webinar om het project data-inventarisatie huisartsen en het innovatief project toegankelijkheid huisartsen voor te stellen.