Infectieziekten en opkomende ziekteverwekkers

Uitdaging

Temperatuurstijgingen en extreme weersomstandigheden hebben indirect een effect op het aantal infectieziekten. Het risico op wateroverdraagbare infectieziekten is gestegen door de temperatuurstijging van het water. De klimaatverandering heeft ook een impact op de verspreiding van planten en dieren. Vooral muggen en teken vormen hierbij een uitdaging voor de gezondheid.

Gezondheidseffecten

• darminfecties door salmonella in voeding
• virale infecties door de Aziatische tijgermug
• maag- en darminfecties door campylobacter in besmet voedsel
• gezondheidsklachten zoals maagdarmklachten door vibriobacteriën
• legionellose, een ernstige longinfectie, veroorzaakt door de legionellabacterie
• tropische ziekten zoals bijvoorbeeld zika, dengue, chikungunya en westnijlkoorts door teken, muggen en vlooien
• verminderde weerstand, wond-, urineweg, oor- en luchtweginfecties door de Pseudomonas aeruginosa-ziektekiem.

Acties vanuit zorg

• Meldingen team Infectieziekten en Vaccinaties (voedselinfectie, salmonellose...), richtlijnen legionella, verplichte meldingen...
• Richtlijnen voor artsen en meldingsplicht bij voedselinfecties vanaf 2 gevallen
• Tekenbetencampagne 'Doe de Tekencheck': preventie tekenbeten en ziekte van Lyme
• Tekenrisicokaart met beheermaatregelen
• TekenNet is een burgerwetenschappelijk onderzoek naar frequentie en aantal tekenbeten per gemeente
• Monitoring van exotische steekmuggen in België (MEMO+) / NEHAP
• Muggensurveillance.be: burgerplatform voor toezicht op en rapportering over de tijgermug in België
• Steekmuggencampagne met eerste focus op tijgermuggen: broedplaatsen voorkomen, melden, muggenoverdraagbare ziekten, etc. 
• Het communicatiestappenplan muggen, uitgewerkt in 2023 door Sciensano, vormt de basis voor verdere adviezen en het plan van aanpak
• De scenariokaart geeft een semi-real time beeld van de tijgermugsituatie in Vlaanderen, tot op het niveau van een statistische sector
• Voorbereidend beleidsadvies  m.b.t. de vraag: “Welke preventieve en controle acties dienen minimaal genomen te worden om lokale overdracht van muggen overdraagbare aandoeningen in Vlaanderen te voorkomen.", uitgewerkt in 2024 door het Instituut voor Tropische Geneeskunde (ITG) 
• Samenwerkingsovereenkomst met Sciensano voor de opvolging van opkomende infectieziekten, onder andere door muggen en teken