Gezondheid en preventie

Wat is hitte?

Definities van hitte

Er bestaan verschillende definities van warmte en hitte. We proberen hier een kort overzicht te geven van definities die regelmatig worden gebruikt.

Warm weer: Dit is wanneer de temperatuur hoger is dan normaal. Warm weer kan een paar dagen duren, maar het is meestal niet extreem. We verwachten hierbij niet meteen gezondheidsproblemen.

Warmteperiode: In Vlaanderen spreken we over een warmteperiode wanneer er meerdere dagen met hogere temperaturen worden voorspeld en waarbij de criteria voor de waarschuwingsfase van het Vlaams Warmteactieplan werden bereikt. Dikwijls loopt deze periode gelijk met een hittegolf, maar dat is niet noodzakelijk. Tijdens een warmteperiode verwachten we gezondheidsproblemen, zeker voor kwetsbare personen. Maatregelen om deze kwetsbare personen te beschermen zijn nodig.

Hittegolf: Dit is wanneer het meerdere dagen na elkaar erg warm is. In België wordt een hittegolf officieel erkend, door het Koninklijk Meteorologisch Instituut (KMI), als de maximumtemperatuur 5 dagen achter elkaar boven 25°C is geweest, waarvan drie dagen boven 30°C. 
Tijdens een warmteperiode en/of hittegolf kunnen de temperaturen zo hoog oplopen dat het gevaarlijk wordt voor de gezondheid, vooral voor kwetsbare mensen zoals ouderen, kinderen en zieken. Op dat moment worden er waarschuwingen verstuurd naar de algemene bevolking én naar personen of organisaties die werken met kwetsbare groepen.

Zomerse dag: dag waarop de maximumtemperatuur gelijk of hoger is dan 25 °C.

Tropische dag: dag waarop de maximumtemperatuur gelijk of hoger is dan 30°C.
 

Wat is het verschil tussen een waarschuwing van het KMI en de waarschuwingsfase van Vlaams Warmteactieplan?

Het KMI geeft een waarschuwing op basis van klimatologische gegevens. Het gaat dan over de zwaarte van een hittegolf of een dag met uitzonderlijk hoge temperaturen. 
De waarschuwingsfase van het Vlaams Warmteactieplan wordt pas afgekondigd wanneer er grootschalige gezondheidseffecten worden verwacht tijdens een warmteperiode. Beide waarschuwingen staan los van elkaar, maar kunnen wel gelijktijdig lopen. 

Voorbeeld: Op 12 augustus 2024 kondigde het KMI in enkele provincies code oranje af voor hitte omdat er temperaturen boven 35 °C werden verwacht. Op dat moment werd de waarschuwingsfase niet geactiveerd omdat het over een hittepiek van 1 dag ging. Er werden geen grootschalige gezondheidseffecten verwacht.

 

 

Oorzaken van hitteproblematiek

Hitteproblematiek ontstaat door verschillende factoren:

  1. Klimaatverandering: Door de opwarming van de aarde wordt het steeds warmer. Dit komt vooral doordat mensen veel fossiele brandstoffen zoals olie, gas en steenkool gebruiken. Bij het verbranden van deze brandstoffen komt er veel CO₂ in de lucht, wat de aarde opwarmt.
  2. Stedelijk hitte-eiland effect: In steden is het vaak warmer dan op het platteland. Dit komt doordat er veel gebouwen en wegen zijn die warmte vasthouden. Ook zijn er minder bomen en planten die voor verkoeling zorgen.
  3. Weerpatronen: Soms zorgen bepaalde weerpatronen ervoor dat warme lucht langer op één plek blijft hangen. Dit kan leiden tot langere periodes van hitte. Weerpatronen worden ook beïnvloed door klimaatverandering.
  4. Gebrek aan groen: In gebieden met weinig bomen en planten is er minder schaduw en verkoeling. Dit maakt het nog warmer tijdens hete dagen.

Deze oorzaken zorgen ervoor dat hittegolven vaker kunnen voorkomen en langer duren. 

Sector(en)
Armoede-organisaties
Eerste lijn
Geestelijke Gezondheidszorg
Gehandicaptenzorg
Jeugdhulp
Kinderopvang
Residentiële ouderenzorg
Revalidatie
Thuiszorg
Vrijwilligerswerk
Welzijnsvoorzieningen
Woonzorg
Ziekenhuizen