PFAS

Per- en polyfluoralkylverbindingen (PFAS) zijn een grote familie van duizenden synthetische chemische stoffen.

PFAS zijn stabiel onder intense hitte. Ze worden daarom vaak gebruikt in water- en vetafstotende middelen, zoals:

• brandblusschuim;
• producten die textiel water- en vuilafstotend maken;
• producten die papier en verpakkingsmateriaal water-, vet- en vuilafstotend maken;
• kookgerei met een antiaanbaklaag van teflon;
• waterafstotende middelen in cosmetica;
• huishoudproducten en waxen;
• …

Sommige PFAS hebben schadelijke effecten op de menselijke gezondheid en het milieu. Er staan bijvoorbeeld al tien jaar strenge regels voor het gebruik van PFOS. PFOA is verboden sinds 2020 en PFHxS sinds 2023. Andere PFAS worden momenteel of in de toekomst verder onderzocht.

Als je in aanraking komt met PFAS, kan dat een impact hebben op je vruchtbaarheid of op de zwangerschap. Je kunt dan bijvoorbeeld een hoger risico op hoge bloeddruk hebben. PFAS zouden ook de ontwikkeling van de ongeboren baby kunnen schaden. Ze kunnen bijvoorbeeld tot een lager geboortegewicht leiden of – later – een invloed hebben op de groei, de leercapaciteit en het gedrag van kinderen.

Verschillende PFAS zouden kanker veroorzaken. Maar er is nog meer onderzoek nodig naar de effecten van PFAS op de gezondheid van de mens. Nog maar enkele varianten ervan zijn onderzocht, en vaak gebeurde dat bovendien bij proefdieren, terwijl dieren en mensen de stoffen op een andere manier verwerken. En wat is het effect als iemand (levens)lang aan lage hoeveelheden wordt blootgesteld? Daarover weten we nog maar weinig. Hetzelfde geldt voor de effecten als je in contact komt met mengsels van PFAS. 

Via heel wat (kleine) aanpassingen kun je je blootstelling aan PFAS beperken. Je vindt ze terug op het platform hormoonverstoorders.

Een extra tip: controleer labels van cosmetica (nagellak, oogmake-up …) en verzorgingsproducten (shampoo, flossdraad …). Staan de woorden ‘fluor’ of ‘perfluoro’ bij de ingrediënten vermeld, dan kun je ze beter vermijden. Een uitzondering is fluoride in tandpasta: dat wordt toegevoegd om het tandglazuur te versterken.

Als jij in een milieugezondheidskundig aandachtsgebied of in een gebied woont waarin een verhoogde blootstelling aan PFAS verwacht wordt, kan je ook nog bijkomende adviezen volgen om extra blootstelling tot een minimum te beperken.

Een gezondheidskundige advieswaarde (GAW) geeft een grens aan waarbij langdurige blootstelling aan een stof geen of nauwelijks negatieve effecten heeft op de gezondheid. Er zijn een aantal GAW's voor verschillende PFAS in lucht afgeleid, die gelden voor chronische inhalatie.