Home
Inspecteren van voorzieningen
Inspectie in ziekenhuizen
Inspectie in ziekenhuizen
Op deze pagina
Zorgaanbod
Kwaliteit

Inspectie in algemene ziekenhuizen

Wat is een algemeen ziekenhuis?

Ziekenhuizen zijn voorzieningen voor gezondheidszorg:

  • Waar patiënten terechtkunnen voor medisch-specialistische behandelingen of onderzoeken
  • Waar patiënten gedurende een bepaalde periode kunnen worden opgenomen

‘Algemeen ziekenhuis’ is de term die wordt gebruikt voor alle niet-psychiatrische ziekenhuizen, dus ook voor universitaire ziekenhuizen en ‘categorale’ of revalidatieziekenhuizen. In een ziekenhuis zijn er verschillende diensten, bedoeld voor bepaalde types patiënten (bijvoorbeeld materniteit, kindergeneeskunde). Daarnaast kan een ziekenhuis over medisch-technische diensten beschikken (bijvoorbeeld radiologie).

Wat inspecteert Zorginspectie?

Voor algemene ziekenhuizen stelt het Departement Zorg eisenkaders op: in overleg met de sector wordt de relevante regelgeving verder verduidelijkt en aangevuld met nieuwe kwaliteitseisen.

Zorginspectie is niet bevoegd om (de kwaliteit van) het individuele medische en therapeutische handelen te beoordelen. De focus van Zorginspectie ligt op de organisatie van de zorg en de maatregelen die de voorziening en haar medewerkers nemen om de kwaliteit van de zorg en de veiligheid van de zorggebruikers zo goed mogelijk te garanderen.

Hoe inspecteert Zorginspectie?

Om de kwaliteit van de zorg in Vlaamse algemene ziekenhuizen te verbeteren en te bewaken, bestaat een driepijlermodel:

Nalevingstoezicht

Zorginspectie wil de dagelijkse werking en de concreet geleverde (kwaliteit van) de zorg nagaan. Daarom vinden de inspecties onaangekondigd plaats. Om het toezicht ter plaatse haalbaar te maken, selecteerde Zorginspectie uit de eisenkaders die eisen die belangrijk zijn voor de kwaliteit van de zorg en de patiëntveiligheid, zoals:

  • voldoende personeel en voldoende opgeleid personeel
  • veiligheid van infrastructuur en medisch materiaal
  • preventie van zorggerelateerde incidenten
  • communicatie en continuïteit van zorg
  • patiëntbetrokkenheid

Alle ziekenhuizen krijgen een eerste inspectiebezoek (check 1). In sommige ziekenhuizen stelt Zorginspectie ernstige knelpunten rond patiëntveiligheid vast (die noemen we ‘rode en/of oranje knipperlichten’). In die ziekenhuizen volgt enkele maanden later een tweede onaangekondigd inspectiebezoek (check 2), specifiek rond die knelpunten. Ziekenhuizen die na check 2 nog altijd ernstige risico’s vertonen, krijgen extra opvolging door de afdeling Eerste Lijn en Gespecialiseerde Zorg van het Departement Zorg, met eventueel bijkomende inspectiebezoeken.

Zorginspectie onderscheidt 5 algemene en 3 gespecialiseerde zorgtrajecten, vanuit  de specificiteit van de patiëntengroep, hun bijzondere noden en behandelconcepten en de (veiligheids)risico’s kenmerkend voor die groep van patiënten.

Voordat de inspecties binnen het internistisch zorgtraject van start gingen, werd beslist dat 1 onderdeel uit het desbetreffende eisenkader, met name het luik rond high-level desinfectie van warmtegevoelige flexibele endoscopen, niet zou worden meegenomen tijdens de inspectieronde. Rond dat luik voerde Zorginspectie een beperkt aantal plaatsbezoeken uit, om op te lijsten welke risico’s en welke goede praktijken in het desinfectieproces voorkomen op de werkvloer. Na de plaatsbezoeken stelde Zorginspectie een overzichtsrapport samen.

Organisatiebreed toezicht

Rond 2012 kozen veel ziekenhuizen vrijwillig voor ziekenhuisaccreditatie, waarbij een externe privéorganisatie beoordeelt in welke mate het ziekenhuis kwaliteitsvolle en veilige zorg aanbiedt. Als het ziekenhuis koos voor een ziekenhuisbrede accreditatie door een organisatie die op haar beurt geaccrediteerd was door de International Society for Quality in Healthcare (ISQua), werd het ziekenhuis vrijgesteld van organisatiebreed toezicht door Zorginspectie.

Vanaf 2020 bleken ziekenhuizen verschillende wegen te bewandelen in de concretisering van hun kwaliteitsbeleid, waarbij de keuze voor accreditatie niet meer door elk ziekenhuis werd aangehouden. In samenspraak met de sector, via een zogenoemd belanghebbendenoverleg, werd gekozen voor organisatiebreed toezicht vanuit Zorginspectie. Die vorm van toezicht wordt vanaf 2024 verder geconcretiseerd. 

Kwaliteitsindicatoren

Het Vlaams Instituut voor Kwaliteit van Zorg (VIKZ) heeft als doel de kwaliteit van de zorg en de patiëntveiligheid in diverse sectoren van de Vlaamse gezondheidszorg en woonzorg transparant te maken en te verbeteren.

De ziekenhuizen kiezen zelf of en welke indicatoren ze meten. Resultaten verschijnen (als het ziekenhuis daarvoor kiest) op www.zorgkwaliteit.be. Ziekenhuizen kunnen de informatie gebruiken voor verbeteracties. Ook patiënten kunnen de informatie gebruiken om, in overleg met een arts, een overwogen keuze te maken voor een bepaald ziekenhuis.

Toezicht door Zorginspectie

Bij haar inspecties in algemene ziekenhuizen hanteert Zorginspectie verschillende methodieken zoals:

  • observaties
  • inzage in documenten
  • bevraging van medewerkers en verantwoordelijken
  • gesprekken met zorggebruikers en/of familieleden

Dossierinzage vormt een essentieel deel van de inspectiemethodiek, omdat we heel wat onderwerpen alleen op die manier kunnen objectiveren. Uit respect voor de bescherming van de privacy van de zorggebruiker engageert Zorginspectie zich uitdrukkelijk om zorgvuldig om te gaan met het controleren van gegevenspdf bestand221.0kb in dossiers van zorggebruikers.

Meer algemene informatie over inspecteren vindt u op de pagina van Zorginspectie.

Soorten inspecties

Inspectie met focus op de inhoudelijke werking

Via nalevingstoezicht focust Zorginspectie op de dagelijkse werking en de concreet geleverde (kwaliteit van) de zorg in de algemene ziekenhuizen. Het organisatiebrede toezicht van Zorginspectie richt zich op het kwaliteitsbeleid van de algemene ziekenhuizen. Die vorm van toezicht wordt vanaf 2024 verder geconcretiseerd.

Thematische inspectie

Tijdens een thematische inspectie inspecteren we een specifiek thema, ofwel binnen een welbepaalde sector, ofwel sectoroverschrijdend. De keuze van de thema’s is gebaseerd op specifieke risico’s voor de doelgroep, maatschappelijke relevantie… Afhankelijk van de concrete inhoud van de inspectie is de inspecteur of het inspectieteam een halve of een volledige dag ter plaatse.
 
Hieronder vindt u een overzicht van de thematische inspecties in algemene ziekenhuizen.

Klachtinspecties

Klachten over algemene ziekenhuizen kunnen worden gemeld bij de afdeling Eerste Lijn en Gespecialiseerde Zorg van het Departement Zorg. Als het aangewezen is, kan Zorginspectie een inspectie ter plaatse uitvoeren.

Meer algemene informatie over inspecteren vindt u op de pagina van Zorginspectie.

Wat leest u in het verslag?

Het inspectieverslag van een algemeen ziekenhuis bevat de vaststellingen van de inspecteur. Het verslag heeft volgende doelen:

  • Vaststellingen schriftelijk weergeven  
    Het verslag beschrijft de vaststellingen van de inspecteur. Bijvoorbeeld: voldoet de voorziening aan de geïnspecteerde regelgeving?
  • De voorziening informeren
    Het inspectieverslag informeert de voorziening en de inrichtende macht schriftelijk over de vaststellingen van Zorginspectie.
  • Rapporteren aan de inhoudelijk bevoegde entiteit: de afdeling Eerste Lijn en Gespecialiseerde Zorg van het Departement Zorg
  • Burgers informeren 
    De definitieve inspectieverslagen worden gepubliceerd via de CoBRHA Viewer.
  • Knelpunten signaleren 
    Inspecties leggen tekortkomingen, leemten en/of gebreken in de regelgeving bloot. Door die te signaleren kan de afdeling Eerste Lijn en Gespecialiseerde Zorg van het Departement Zorg verbeteracties ondernemen.  

Zorginspectie moedigt de voorzieningen aan om open te communiceren over haar vaststellingen. Voor alle vragen over de inspecties kunt u contact opnemen met contact.zorginspectie@vlaanderen.be 

Wat na de inspectie?

Na een inspectiebezoek in een algemeen ziekenhuis ontvangen de geïnspecteerde voorziening en de inrichtende macht het ontwerpverslag met de vaststellingen van de inspectie.

  • Reactiemogelijkheid 
    De voorziening krijgt 14 kalenderdagen de tijd om schriftelijk te reageren. Het inspectieverslag wordt pas definitief nadat de geïnspecteerde de kans heeft gehad om te reageren op eventuele onjuistheden die in het verslag zijn opgenomen. Denk aan feitelijke vergissingen, onduidelijk omschreven vaststellingen of foutieve contactgegevens.
  • Beslissing door de inspecteur 
    De inspecteur beoordeelt de reactie en beslist of het ontwerpverslag al dan niet wordt aangepast. Als er geen reactie wordt ingediend of als de reactie niet tot wijzigingen leidt, wordt het ontwerpverslag automatisch het definitieve verslag.
  • De bevoegde entiteit informeren 
    Na elke inspectie deelt Zorginspectie haar vaststellingen en eventuele reacties met de bevoegde entiteit van het beleidsdomein Welzijn, Volksgezondheid en Gezin (voor de algemene ziekenhuizen is dat de afdeling Eerste Lijn en Gespecialiseerde Zorg van het Departement Zorg. Die entiteit volgt de vaststellingen uit het inspectieverslag op en beslist of er gevolgen zijn voor de verdere erkenning, vergunning of toekenning van subsidies. Het feit dat de inspectie en handhaving gescheiden zijn, noemen we functiescheiding.

Beleidsrapporten

  • Ondersteuning van het beleid 
    Zorginspectie rapporteert niet alleen over individuele voorzieningen, maar neemt ook de taak op zich om, op basis van de inspectievaststellingen, een beeld te schetsen van een sector of een bepaalde problematiek.
     Informatie voor de burger 
    Zorginspectie wil de burger informeren over haar vaststellingen bij inspecties in Vlaamse zorgvoorzieningen. Op die manier levert Zorginspectie een bijdrage aan transparantie over de kwaliteit van de zorg in die voorzieningen.

 Hieronder vindt u de beleidsrapporten over de algemene ziekenhuizen.

Sector(en)
Ziekenhuizen