Psychiatrische verzorgingstehuizen

In een psychiatrisch verzorgingstehuis (PVT) verblijven en wonen volwassenen en ouderen met een ernstige, langdurige en psychiatrische problematiek. Deze mensen hebben om psychiatrische redenen dagelijks ondersteuning nodig bij hun activiteiten en dagbesteding, maar vereisen geen permanente medische hulp of lichamelijke zorg. Ze hebben nood aan ondersteuning om hun inclusie en participatie in de maatschappij te bevorderen en zijn niet in staat zelfstandig te wonen. Ze hebben nood aan iemand die snel beschikbaar is, indien nodig. 

Een PVT biedt residentiële herstelondersteunende zorg, gericht op het behouden van vaardigheden en het versterken van hun zelfzorgvermogen en hun zelfregie. Dat houdt onder andere in om te leren omgaan met de gevolgen van de ziekte en de psychische kwetsbaarheid. De herstelondersteunende zorg ondersteunt en begeleidt de mensen bij het uitvoeren van zijn activiteiten en neemt die over als die persoon dat zelf niet meer kan. Het gaat over begeleiding en hulp bij:

• zelfzorg zoals wassen, aankleden, koken, huishoudelijke taken, geldbeheer en administratie;
• lichamelijke en psychische gezondheid;
• dagbesteding en vrijetijd;
• sociale contacten;
• zingeving.

Het Departement Zorg berekent de programmatie. Dit is de opnamecapaciteit die in verschillende regio’s maximaal kan ingevuld worden. Een psychiatrisch verzorgingstehuis kan pas een erkenning krijgen als de aangevraagde capaciteit of de wijziging van capaciteit van een voorziening past binnen de programmatie. U moet daarvoor een planningsvergunning aanvragen bij het Departement Zorg.

Erkenningsnormen 

Om erkend te worden en te blijven, moet een PVT voldoen aan een aantal normen. 

De erkenningsnormen van PVT hebben onder meer betrekking op:

• Infrastructuurnormen (specifieke brandveiligheidsaspecten voor voorzieningen);
• de zorgverleningsnormen (opnamebeleid, zorgplan, zakgeld, ontslag, nazorg, non-discriminatie en klachten); 
• personeelsnormen;
• de functionele en organisatorische normen.

De volledige erkenningsnormen vindt u in het uitvoeringsbesluit van het overnamedecreetpdf bestand1.8mb. 

Voor een proefproject kan een PVT tijdelijk een afwijking van de erkenningsnormen aanvragen. Een proefproject is een project van tijdelijke duur om nieuwe ideeën of zorgverleningsvormen uit te testen.

Een erkenning aanvragen 

Wanneer u een nieuwe erkenning voor uw PVT wil aanvragen, moet u eerst een planningsvergunning en vervolgens een voorlopige erkenning aanvragen. 

Planningsvergunning 

Een PVT dat een erkenning wil aanvragen, moet eerst een planningsvergunning aanvragen volgens het Besluit van de Vlaamse Regering van 25 april 2014 tot vaststelling van de procedures voor de gezondheidszorgvoorzieningen. De nieuwe capaciteit moet passen binnen de programmatie, die het aantal benodigde erkende opnamecapaciteit van PVT in Vlaanderen voor de komende jaren bepaalt. 

Een aanvraag indienen

Verstuur uw dossier per mail aan de dossierbehandelaar of naar geestelijkegezondheidszorg@vlaanderen.be. U krijgt een ontvangstbevestiging en moet in die aanvraag aantonen dat u voldoet aan de criteria. 

De behandeling van uw aanvraag

Het Departement Zorg onderzoekt uw aanvraag: 

• Bij goedkeuring ontvangt u binnen 4 maanden het besluit. 
• Bij afwijzing ontvangt u binnen 4 maanden een aangetekende brief met een voornemen tot weigering. U kunt bezwaar indienen. Als u geen bezwaar indient tegen het voornemen wordt dit van rechtswege gezien als een weigeringsbeslissing. 

Voorlopige erkenning

Nadat u de planningsvergunning hebt ontvangen dient u een aanvraag voor voorlopige erkenning in. De voorlopige erkenning heeft een geldigheid van 1 jaar en kan worden verlengd op aanvraag. Wanneer de voorlopige erkenning afloopt, kan Zorginspectie een inspectie uitvoeren. Het Departement Zorg onderzoekt of bij de exploitatie van het PVT de erkenningsnormen en -vereisten worden nageleefd. Vervolgens kent het Departement Zorg de erkenning toe, die maximaal 6 jaar geldig is, meestal 5 jaar in de praktijk. 

Een aanvraag voor voorlopige erkenning indienen 

Stuur uw aanvraag per mail naar de dossierbehandelaar van uw PVT of naar geestelijkegezondheidszorg@vlaanderen.be. Uw dossier moet de volgende documenten bevatten:

1. Afschrift van de planningsvergunning;
2. Nota met het statuut van de aanvrager, naam van de verantwoordelijke beheerder, de persoon die voor het dagelijkse beheer zorgt, en de arts-specialist in de neuropsychiatrie of psychiatrie- die belast is met de supervisie, ondertekend door alle betrokkenen; 
3. Nota over de vertegenwoordiging van bewoners in de beheersorganen; 
4. Lijst van het medisch, verplegend, verzorgend en paramedisch personeel, met vermelding van hun naam, hun kwalificatie, hun inschrijvingsnummer en hun arbeidsduur per week, waaruit blijkt dat aan de personeelsnormen voldaan is;
5. Een plan dat de interne verbindingswegen van de voorziening vermeldt, de bestemming van de lokalen, de opnamecapaciteit en de opnamecapaciteit waarvoor de bijzondere erkenning als PVT aangevraagd wordt; 
6. Beschrijving van de naleving van architectonische en functionele erkenningsnormen; 
7. Afschrift van de samenwerkingsovereenkomst met een psychiatrisch ziekenhuis;
8. Een recente (max. één jaar oud) verklaring van de burgemeester en een brandveiligheidsverslag van de brandweer; als gebruik wordt gemaakt van de bestaande afwijkingsmogelijkheden op de verplichte vestiging buiten de campus van een psychiatrisch ziekenhuis, mogen de documenten niet ouder zijn dan drie jaar. 

De behandeling van uw aanvraag

1. U ontvangt een ontvangstbevestiging bij indiening van uw dossier.
2. Het Departement Zorg onderzoekt uw aanvraag binnen 4 maanden.
3. U krijgt per aangetekende brief een beslissing over de voorlopige erkenning of een voornemen tot weigering.
   • Bij voorlopige erkenning is deze 1 jaar geldig en kan met een gemotiveerd verzoek met 1 jaar verlengd worden. Tijdens deze periode onderzoekt het Departement Zorg via Zorginspectie of de erkenningsnormen worden nageleefd.
   • Bij weigering kunt u bezwaar indienen. Als u geen bezwaar indient tegen het voornemen wordt dit van rechtswege gezien als een weigeringsbeslissing.

Het verkrijgen van een erkenning

1. Tijdens de voorlopige erkenning onderzoekt het Departement Zorg of de erkenningsnormen en vereisten worden nageleefd.
2. Departement Zorg kan extra documenten opvragen, nader onderzoek doen door Zorginspectie, of een termijn stellen om aan de gestelde vereisten en normen te voldoen.
3. Een paar weken na afronding van het onderzoek ontvangt u de bevindingen van het onderzoek en een voornemen tot erkenning of weigering.
4. U heeft 15 dagen om schriftelijk te reageren per mail aan de dossierbehandelaar van uw voorziening. 
5. U krijgt een paar weker later per aangetekende brief de definitieve beslissing. Bij erkenning wordt de geldigheid afgestemd op de PVT erkenningstermijn; bij weigering kunt u bezwaar maken. Als u geen bezwaar indient tegen het voornemen wordt dit van rechtswege gezien als een weigeringsbeslissing.
6. De erkenning is maximaal 6 jaar geldig en wordt daarna verlengd.
    

Een erkenning verlengen

Sinds 2021 worden erkenningen automatisch verlengd na afloop van de erkenningstermijn, zonder dat PVT hiervoor een aanvraag of documentatie moeten indienen. Er vinden ook geen inspecties meer plaats voor erkenningsverlengingen. De erkenning blijft geldig tot er een nieuwe beslissing over de erkenningsverlening wordt genomen volgens artikel 39 §5 van het Besluit van de Vlaamse Regering van 25 april 2014 betreffende de procedures voor gezondheidsvoorzieningen.  

De PVT moeten een brandveiligheidsattest en brandweerverslag van maximaal vijf jaar oud indienen. Bij architectonische wijzigingen mag het attest niet ouder zijn dan één jaar.

Een aanpassing van een erkenning 

Bij de erkenning van de opnamecapaciteit van psychiatrische verzorgingstehuizen kan een onderscheid gemaakt worden tussen definitieve en uitdovende opnamecapaciteit. Een uitdovende opnamecapaciteit verdwijnt bij het ontslag of overlijden van de zittende zorggebruiker. 

Bij een wijziging van de uitdovende opnamecapaciteit door overlijden of ontslag of in geval van een verhuis naar een andere campus, moet het PVT dat melden aan Departement Zorg via geestelijkegezondheidszorg@vlaanderen.be en moet het PVT een aanpassing van de erkenning aangevragen.

Een bezwaar indienen

Bent u het niet eens met een voorgenomen weigering van een planningsvergunning, voorlopige erkenning of erkenning? U kunt bezwaar indienen door een gemotiveerde, aangetekende brief te sturen naar Departement Zorg t.a.v. Karine Moykens.

Het Departement Zorg legt uw bezwaar en dossier voor aan de Adviescommissie voor Welzijn, Volksgezondheid en Gezin. Bij een afwijkend advies van de commissie neemt de minister de uiteindelijke beslissing.

Psychiatrische verzorgingstehuizen (PVT) ontvangen financiering per zorggebruiker, berekend in de opnemingsprijs, die per verblijfsdag wordt aangerekend en door het Departement Zorg wordt vastgesteld. Deze opnemingsprijs bestaat uit verschillende delen, zoals vastgelegd in het BVR houdende de uitvoering van het decreet van 18 mei 2018 houdende de Vlaamse sociale bescherming. 

Het grootste deel van de opnemingsprijs wordt gefinancierd door Departement Zorg, waarbij PVT een deel als 'tegemoetkoming voor zorg' aan de zorgkassen factureren. 

De zorggebruiker betaalt de resterende opnemingsprijs als persoonlijke bijdrage, die kan worden verminderd met een forfaitaire tegemoetkoming. Daarnaast ontvangen PVT in het kader van sociale akkoorden ook financiering voor de eindeloopbaan van hun personeel.

Raadpleeg de prijs per verblijfsdag, tegemoetkomingen, en de instructies voor het factureren aan de zorgkassen. 

Meer informatie

Zorginspectie inspecteert alle erkende psychiatrische verzorgingstehuizen (PVT) op regelmatige basis. 

Er zijn verschillende soorten inspecties: 
•    Inspectie met focus op de inhoudelijke werking: deze inspecties richten zich op de kwaliteit van de zorg die de PVT’s bieden.
•    Financiële inspectie: deze inspecties zijn gericht op de financiële aspecten van de PVT. 
•    Thematische inspectie: tijdens thematische inspecties inspecteert Zorginspectie een specifiek thema binnen de sector of een sectoroverschrijdend thema. De keuze van de thema’s is gebaseerd op specifieke risico’s voor de doelgroep en maatschappelijke relevantie.
•    Klachtinspectie: klachten over PVT’s kunnen bij de afdeling Eerste Lijn en Gespecialiseerde Zorg worden gemeld. Zorginspectie kan indien nodig een inspectie ter plaatse uitvoeren.

Zorginspectie focust op het naleven van regelgeving, referentiekaders en kwaliteitseisen. 

Het referentiekader psychiatrische verzorgingstehuizenpdf bestand282.6kb bevat de eisen en verwachtingen van de overheid omtrent kwaliteit van zorg binnen het PVT. Dit referentiekader is flexibel en kan aangepast worden aan nieuwe inzichten en regelgeving.

Na een inspectie 

• Na de inspectie stelt Zorginspectie een ontwerpverslag op. Het PVT kan hierop reageren. 
• Na die opmerkingen stelt Zorginspectie een definitief inspectieverslag op. Zorginspectie bezorgt het definitieve inspectieverslag aan de voorziening en aan de afdeling Eerste lijn en Gespecialiseerde Zorg van het Departement Zorg en publiceert het via de CoBRHA-viewer.
• Na afronding van de inspectiecyclus kan een beleidsrapport opgesteld worden op basis van de vaststellingen uit de individuele inspectieverslagen.
• Het Departement Zorg stelt op basis van het definitieve inspectieverslag het definitieve verslag van termijnbepaling op. Het departement volgt dan verder op dat het PVT de opvolgingspunten en de vastgestelde termijnen naleeft.

Meer informatie over de wetgeving van toepassing op de PVT kunt u hieronder terugvinden.

• Besluit van de Vlaamse Regering van 25 april 2014 tot vaststelling van de procedures voor de gezondheidszorgvoorzieningen. 
• Decreet van 18 mei 2018 houdende de Vlaamse Sociale Bescherming.
• Besluit van de Vlaamse Regering houdende de uitvoering van het decreet van 6 juli 2018 betreffende de overname van de sectoren psychiatrische verzorgingstehuizen, initiatieven van beschut wonen, revalidatieovereenkomsten, revalidatieziekenhuizen en multidisciplinaire begeleidingsequipes voor palliatieve verzorging.
• Overnamedecreet van 6 juli 2018.pdf bestand171.8kb
• Uitvoeringsbesluit van het overnamedecreet.pdf bestand1.8mb